APEL GRAĐANA PROTIV NOVOG RIO TINTA U ŽAGUBICI: Umesto zlata dobićeno cijanid!
Autor: Glas javnosti
Najsnažniji otrovi, cijanidi, će se razlivati slivom reka Mlave i Pek i zatrovati najčistije delove Srbije, ugrožavajući vodosnabdevanje Petrovca na Mlavi, Kučeva i drugih naselja u tim slivovima. Nećemo rudnik zlata! Nećemo otvoren kop! Nećemo luženje cijanidima! Nećemo večno jalovište! Zbog čega je ovo važno?
U opštinama Žagubica i Majdanpek planira se otvaranje rudnika zlata Potaj čuka – Tisnica, koji bi radio sedam godina. Taj kraj je retka oaza zelenila i netaknute prirode u Srbiji. Tamo sa ljudima žive suri orao, medved, ris, vuk, evropski jelen, divokoza, potočna pastrmka, potočna paklara koja je danas toliko retka da je stavljena na crvenu listu akutno ugroženih vrsta, rečni rak i druge ugrožene životinjske vrste.
Cijanidno luženje je veoma opasno za životnu sredinu
Planira se rudarenje iz površinskog kopa. Drobljenje i mlevenje rude bi zasipalo okolinu prašinom. Luženje natrijum-cijanidom (NaCN) bi zagadilo vode. Cijanidi su žestoki otrovi. Nekim cijanidima su masovno ubijani logoraši u gasnim komorama. Štetno rudarenje iznad Homoljske kotline bi ugrozilo slivove reka Mlave i Peka i pogoršalo efekte klimatskih promena, koje nas već pogađaju. Učestale suše i bujične poplave bi raznele otrove po okolnoj prirodi.
Cijanidno luženje je veoma opasno za životnu sredinu i za sve što živi oko rudnika. Cijanidi prodiru u organizme sa vazduhom, vodom i hranom; ulaze kroz sistem za varenje i oči. Jedna čajna kašičica razblaženog (2%) vodenog rastvora NaCN ubija čoveka. Daleko razblaženiji rastvori NaCN ugrožavaju i ubijaju životinje. Mikrogrami cijanida u litru vode (odnos 1 : 1.000.000.000), ubijaju ribe. Miligrami cijanida u litru vode (odnos 1 : 1.000.000), ubijaju ptice i sisare.
Do zlata uz otrov natrijum cijanid
Najveći deo planskog područja budućeg rudnika od skoro 300 km2 (54%) zauzimaju šume i šumsko zemljište, zatim, poljoprivredno i ostalo zemljište (35%), zona rudarski aktivnosti (3,6%) i građevinska područja – naselja (1,3%).
Na lokalitetima Brdo Bigar, Korkan i Zapadni Korkan u blizini Žagubice pronađeni su oksidni i prelazni tipovi rude koja će u posebnom postrojenju biti prerađivana metodom “luženja na gomili”. Godišnja količina rude koja je planirana za preradu je 2,5 Mt (megatone).
Postrojenje za “luženje na gomili” će zahtevati površinu od 36 hektara, a pored njega će se nalaziti i sistem za drobljenje rude. Za luženje zlata iz drobljene rude na deponiji koristiće se natrijum cijanid (NaCN). Ispod unutrašnjeg bazena za dalju rude preradu predviđa se takozvana dvostruka geomembrana koja sprečava curenje otpadne vode iz bazena.
A šta će biti sa basenom otrovnog mulja i zatrovane vode ne pominje se, možda će i to kompanija Dandi metals odneti sa zlatom u Kanadu.
Otrov ne haje za državne granice. Cijanidna jalovina koja se izlila u Rumuniji 30. januara 2000. godine je kroz Ukrajinu i Mađarsku rekom Tisom dospela u Srbiju, ubila hiljade tona ribe i učinila vodu nepitkom i nepovoljnom za sav vodeni svet u velikom delu sliva Tise. O toj havariji izvestio je Program Ujedinjenih nacija za životnu sredinu na https://www.unep.ch/roe/baiamare.htm.
Zabrana upotreba cijanida u rudarstvu
Evropski parlament je svojom rezolucijom usvojenom ogromnom većinom 05.maja 2010. godine o Generalnoj zabrani upotrebe cijanida u rudarskim tehnologijama u EU pozvao Evropsku komisiju i države članice da ugledajući se na Češku, Mađarsku i Nemačku, zabrane upotrebu cijanida u rudarstvu.
Cijanidi se dugo zadržavaju u biljkama, ribama i životnoj sredini uopšte, pa trajno zagađuju lanac ljudske ishrane.
Ležišta zlata budućeg rudnika “Potaj čuka–Tisnica” nalaze se u jugoistočnom delu opštine Žagubica, a istražni prostor obuhvata i jugozapadni deo opštine Majdanpek, navodi se u planu.
Prostorni plan obuhvata delove žagubičke katastarske opštine Laznica selo, Laznica Selište i Žagubica, a u Majdanpeku Jasikovo i Leskovo). Površina obuhvaćena planom iznosi oko 292 km2.
Eksploatacija ležišta će trajati sedam godina. Predviđeno je da se ruda zlata eksploatiše putem površinskih kopova, a prerada oksidne rude, radi dobijanja zlata vršiće se metodom luženja.
Nakon isteka sedmogodišnjeg perioda eksploatacije, godinu dana će trajati zatvaranje rudnika i navodna rekultivacija prostora, bez ikakvih garancija otklanjanja zagađenja.
I zatvoren rudnik bi dugo izazivao štetu. Rude u jugoistočnoj Srbiji sadrže mnogo arsena, olova, kadmijuma i drugih toksičnih elemenata. Oni bi ostali u jalovini – otpadu posle ekstrakcije zlata. Cijanidi bi lužili te elemente i nosili ih iz jalovišta u površinske i podzemne vode, koje su povezane. Zbog takvih naknadnih procesa Borska reka je već više od jednog veka mrtva i ostaće mrtva vekovima, možda milenijumima. Dugotrajno luženje toksičnih supstanci iz jalovišta bi ugrožavalo slivove reka Mlave i Peka. Iskustva iz sveta pokazuju da su savremene mere zaštite i rekultivacije nemoćne; po zatvaranju rudnika, jalovišta zagađuju okolinu vekovima.
Zagađenje desetak opština ako rudnik bude otvoren
U slučaju akcidenta ispuštanja kiselina iz jalovine u okolne vode, površinske i podzemne koncetracija cijanidnih soli se ne bi mogla razblažiti sigurno bar do uliva Mlave i Peka u Dunav. U ovom slučaju pored teritorije opština Žagubica i Majdanpek , zagađenju bi bile izložene i ostale opštine u slivu Mlave i Peka a to su Petrovac, Malo Crniće, Požarevac, Kučevo, Veliko Gradište, Golubac.
Imajući u vidu da navedeno područje ima više nego ozbiljne potencijale kao i tradiciju u bavljenju poljoprivredom (samo područje Žagubice ne tako davno je imalo 77.000 ovaca, 6.827 goveda, 7.217 svinja), prerađivačkom industrijom u oblasti poljoprivrede, drvnom industrijom i turizmom. Gledano dugoročno ne postoji realno ekonomsko opravdanje za otvaranje rudnika na ovom području i najstrašnije devastiranje prirode uopšte, koje će imati vekovne posledice na celokupni biodiverzitet a samim tim i na čoveka.
Planirani rudnik bi najviše ugrozio više naselja u opštini Žagubica koja su u slivu reke Mlave, Jasikovo i Lekovo u opštini Majdanpek, kao i naselja u slivu reke Pek.
Molimo nadležne ustanove da postupe po ovom upozorenju stručnjaka i zahtevu građana.
Potpisnici peticije:
Dr Nenad M. Kostić, redovni profesor
Dr Bogdan Šolaja, redovni profesor
Akademik Dr Vladimir Stevanović, redovni profesor
Dr Dragana Đorđević, naučni savetnik
Dr Ljiljana Tomović, redovni profesor
Dr Uroš Anđelković, viši naučni saradnik
Aleksandar Grujić, advokat
Između jave i sna
SKINI APLIKACIJU
.png)
