Sve što možda nismo znali o MONA LIZI a interesantno je
Autor: Glas javnosti
Delo renesansnog slikara Leonarda da Vinčija, poznato kao Mona Liza, je najprepoznatljivija i najviše puta reprodukovana slika ikada u istoriji umetnosti.
Smatra se da je njeno stvaranje trajalo oko 3 godine, od 1503. do 1506. godine.
Originalni naslov slike je “Monna Lisa”. Monna je skraćenica od Madonna, tj. Mia Donna (moja gospa), a postala je Mona Liza zbog engleskog jezika i zahvaljujući grešci u pisanju. U Francuskoj je poznata kao “La Joconde”, a u Italiji kao “La Gioconda”, što u prevodu znači ‘vesela’ i referira na njen osmeh, ali i na njeno stvarno ime.
Naime, veruje se da je Leonardo naslikao portret Lize Đerardini, rođene 1479, po zahtevu njenog muža Frančeska di Bartolomea di Zanobi del Đokonda, bogatog firentinskog trgovca. Lisa Gherardini Giocondo udala se sa samo 16 godina za devetnaest godina starijeg Francesca i u vreme stvaranja poznate slike imala je oko 24 godine i dvoje dece. S druge strane, postoji teorija da je Mona Liza Vinčijev autoportret, tj. da se slavni slikar naslikao kao žena.
Slika Mona Liza je velika 77×53 centimetara (visina puta širina) i naslikana je uljem na drvenoj podlozi od topole. Ono što ju je učinilo toliko popularnom i revolucionarnom je inovativna upotreba tehnika “sfumato” i “chiaroscuro”. “Sfumato” je delikatna zamagljenost i mešavina jednog tona boje preko drugog, a povezuje se s efektom kakav izaziva dim. Da Vinči je upotrebio “sfumato” za iscrtavanje ugla usana i očiju umesto preciznih linija, čime je dobio efekt iluzije tih uglova koja dozvoljava individualnu percepciju. Na italijanskom “chiaroscuro” znači svetlo/tamno, a predstavlja kontrast između svetlih i tamnih delova slike što ostavlja utisak dubine i prostora, tj. trodimenzionalnosti.
Jedna od zanimljivosti koja je okupirala stručnjake je pitanje zašto Mona Liza nema obrve. Pretpostavlja se da su mogle nenamerno biti uklonjene tokom ranijeg čišćenja i restauracije. Naravno, zanimljivije objašnjenje je da postoji mogućnost da je brijala ili čupala obrve kao što je u to doba bilo moderno.
Premda je još za Da Vinčijevog života slika dosegla neverovatnu popularnost zbog svoje realnosti i prozračnosti, najveću je pažnju izazvala nakon prve velike krađe u 20. veku. Najveća pljačka umetnine u istoriji, kako su je nazvali, dogodila se 1911, a Mona Liza je nestala iz Luvra. Sve su novine pisale o tom događaju, objavljivale njenu sliku, nudile nagrade pa je uskoro postala subjekt mnogih predstava i crtanih filmova.
Čak je Pablo Pikaso bio pozvan na razgovor u vezi s krađom. On je, naime, nekoliko meseci pre tog događaja kupio neke kamene skulpture od poznanika koji ih je ukrao iz Luvra. Međutim, nakon duge potrage ispostavilo se da Pikaso nije krivac, već jedan od zaposlenih u muzeju, Italijan Vinćenco Peruđa koji je, videvši zavidnu kolekciju italijanskih slika u francuskom posedu, pretpostavio da je Mona Liza bila ukradena od strane Napoleona i hteo je da je vrati u Italiju. Tek je 1913. uhvaćen u pokušaju da je preproda firentinskom kolekcionaru.
U 19. Veku je Mona Liza bila subjekt poezije i drame. Nazivali su je “femme fatale” (fatalna žena) i pridavali mistično značenje njenom osmehu. Tokom Drugog svetskog rata iz Luvra je iznesena većina slika i razbacana po raznim mestima izvan Pariza, a “La Joconde a le sourire” ili ‘Mona Liza se još uvek smeje’ bila je tajna kodirana poruka u vreme istog rata koja je odavala da su sklonjene umetnine sigurne.
1919. godine dadaist Marčel Dučamp naslikao je brkove Mona Lizi na razglednici kako bi joj se narugao i u dadaističkom stilu opovrgnuo svaku tradicionalnu vrednost. Taj je čin takođe izazvao burne reakcije i digao veliku prašinu, ali i ostao Dučampovo najpoznatije umetničko delo. O tome i uopšte o uticaju Mona Lize, Salvador Dali je 1963. napisao članak za časopis “Art News” u kojem raspravlja o teoriji da ta slika izaziva ‘žestoke i različite vrste agresije’.
Kao što smo već spomenuli, Mona Liza je nebrojeno puta imitirana, bilo s izmenama ili bez njih. Najmanju Mona Lizu ikad naslikao je Iv Žerard iz Luksembourga. Velika je (tj. mala) 9×13 milimetara i trenutno se čuva u Muzeju minijatura u Dromeu u Francuskoj. Zanimljiva je i ideja savremene umetnice Karen Eland koja je stvorila svoju interpretaciju nazvanu Mona Latte (latte je mleko), a umesto boje je koristila kafu.
Još jedan primer moderne prerade Mona Lize je bizarno delo francuske umetnice Orlan, koja se šest puta podvrgnula plastičnim operacijama kako bi dostigla kompjuterski oblikovan ideal lepote sastavljen od delova pronađenih na poznatim umetničkim delima. Tako su joj hirurzi dali čelo Mona Lize, nos Geromeove Psihe, bradu Bottičellijeve Venere i druge elemente različitih umetnina. Svaka operacija je shvaćena kao performans koji autorka naziva ‘putenom umetnošću’.
Lik Mona Lize se pojavljuje i u crtanom filmu ‘Nindža kornjače’ u epizodi nazvanoj ‘Rafael sreće svog para’. Kornjačama (Rafael, Leonardo i Donatello) se, naime, pridružuje Mona Liza, koja je takođe kornjača, i zajedno se bore protiv zlog kapetana koji ju je pretvorio u mutanta! Isto tako, možete je naći na umetničkim kartama ‘Zvezdanih staza’ u ograničenom izdanju. Slika broda Federacije vidljiva je u pozadini portreta.
Originalna Mona Liza se čuva u Luvu od 1797. Nema određenu novčanu vrednost i smatra se neprocenjivom. Danas je postala primer univerzalne reklamne kulture koja još više raste pojavom Interneta.
Leonardo da Vinči (1452-1519,) prema vlastitim i opisima drugih ljudi, je bio umetnik, naučnik, pronalazač, filozof, matematičar, astronom, geolog i vizionar, pravi renesansni čovek.
Sigurno niste znali da je upravo on izmislio prototip padobrana. Sve u svemu, kad se sabere, ispada da je Vinči jedan od najpametnijih i najsvestranijih ljudi ikad. Za razliku od svojih kolega 15. veka, bio je vegetarijanac i držao se strogih pravila di
SKINI APLIKACIJU
.png)
