ZNATE LI koja zemlja je PRVA PRIZNALA HRIŠĆANSTVO kao DRŽAVNU RELIGIJU

To je učinjeno mnogo pre poznatog Milanskog edikta a ta zemlja je bila Jermenija.

65 ili 80 godina pre Milanskog edikta u Jermeniji je priznato hrišćanstvo kao državna religija. 

Koreni hrišćanstva u toj zemlji sežu do 1. veka, dakle, do njegovog samog početka, što je svakako uslovljeno i relativnoj blizini Svetoj zemlji. I premda njihovo crkveno predanje, koje te korene gura praktično do godine vaskrsenja Isusa Hrista, verovatno ne može biti istinito, u njemu može postojati zrno istine koje otkriva prisustvo hrišćanstva među Jermenima od najranijih vremena.

Tim predanjem, Jermenska apostolska crkva (kako se zvanično zove) ističe postojanje apostolskog prejemstva (neposredni i neprekinuti niz rukopolaganja između Hrista i današnjih sveštenika) koje seže do apostola Vartolomeja (jednog od Dvanaestorice) i apostola Tadeja (jednog od Sedamdesetorice, koji se često meša sa apostolom Judom Tadejom, koji je bio jedan od Dvanaestorice).

Tadej je navodno 30. godine (koja se uzima kao godina Vaskrsenja, mada se ono verovatnije odigralo tri godine kasnije), koristeći čudotvorni Mandilion, parče tkanine sa otisnutim likom Isusa Hrista, od lepre ili neke slične bolesti izlečio kralja Avgara V od Osroene, kraljevine u Gornjoj Mesopotamiji, pod vlašću dinastije arapskog porekla, naseljene pre svega Aramejcima uz nešto Grka i Parćana, koja je u to vreme bila vazalna državica u sklopu tzv. Jermenske imperije.

Jevsevije Kesarijski, autor znamenite „Crkvene istorije”, u 4. veku piše da je Avgar pismom molio Hrista da dođe u njegovo kraljevstvo i da mu pomogne, ali pošto ovaj nije mogao napustiti Svetu zemlju, obećao je buduću posetu nekog svog učenika.

Posle izlečenja, Avgar je ovlastio Tadeja da po Jermeniji širi hrišćansku veru, što je ovaj radio vrlo uspešno, i čak preobratio kćer kralja Sanatruka, pripadnika parćanske dinastije Arsakida koja je svoju vlast nad Jermenijom učvrstila 62. za vreme kralja Tiridata I, kojeg je Sanatruk nasledio.

Po predanju, Sanatrukova kćer je zajedno sa Tadejom život izgubila mučeničkom smrću nakon što je Sanatruk pao u apostasiju, što bi značilo da je i on sam bio pokršten, što bi ga učinilo prvim takvim vladarem.

Potom je u Jermeniju stigao Vartolomej i sa sobom doneo ikonu Presvete Bogorodice, koju je smestio u ženski manastir koji je podigao na mestu bivšeg hrama jermenske boginje Anahit, zaštitnice plodnosti, zdravlja, mudrosti i vode. Pokrstio je Sanatrukovu sestru, zbog čega su i oni stradali mučeničkom smrću po naređenju besnog kralja. Tradicija kaže da se to desilo u Albanopolisu, gradu čija se tačna lokacija ne zna, ali je verovatno bila u Kavkaskoj Albaniji.

Ali oba su apostola rukopoložili domaće episkope pre smrti, dok su neki drugi Jermeni bili pokršteni i rukopoloženi van Jermenije od strane Svetog Jakova Pravednog, tj. Svetog Jakova Božjeg brata, doslovno brata isusa, ili bolje reći polubrata po ocu Josifu iz njegovog prvog braka.

Hrišćanstvo je prema tome stiglo u Jermeniju i počelo da polako ali sigurno pušta svoje čvrsto korenje, uprkos progonima od strane jermenskih kraljeva među kojima su se posebno isticali Ašhadar, Hosrov I i Tiridat III.

Tiridat III je došao na vlast 298. kada je uz pomoć Rimljana proterao Persijance i zaseo na presto svog ubijenog oca; Dioklecijanova namera je bila da mu poluzavisna Jermenija služi kao tampon-zona između Rima i Sasanidske Persije. Dominantna religija među Jermenima bilo je zoroastrijanstvo, uz paralelno poštovanje starih jermenskih bogova.

Sveti Grigorije Prosvetitelj bio je izdanak Arsakida i dalji rođak Tiridata, ili, alternativno, pripadnik kuće Suren, jedne od Sedam velikih kuća Irana, koje nazivaju i Sedam parćanskih klanova; bile su to drevne aristokratske porodice u savezu sa Sasanidima.

Grigorijev otac Anak ubio je kralja Hosrova II i zbog toga bio pogubljen sa većinom svoje porodice; ali je Grigorije spasen i odveden u kapadokijsku Cezareju gde su ga podigli hrišćani, i gde se oženio hrišćankom koja mu je rodila dva sina. Kasnije se zamonašio, pa da bi iskupio roditeljski greh otišao u Jermeniju da tamo širi hrišćanstvo; Tiridat III ga je zarobio, možda motivisan time čiji je sin bio.

Po drugoj verziji, roditeljski greh je pokušao da iskupi stupanjem u Tiridatovu službu; postao je kraljev sekretar, a tamnice je dopao zato što je odbio da položi venac ispod statue boginje Anahit, nakon čega je nekoliko ljudi objavilo da mu je Anak otac. Ove dve verzije nije nemoguće pomiriti; obe se slažu da je mučen i bačen u Hor Virap, duboku jamu na vrhu jednog brega nedaleko od Ararata, koja je služila kao tamnica, a čiji naziv u slobodnom prevodu glasi „najdublja jama”.

Grigorije je u njoj proveo 12 ili 14 godina, izvori se ne slažu. Na njega su svi zaboravili, ponajviše kralj koji je u međuvremenu poludeo, poprimio ponašanje divljeg vepra i tako jurio po šumi, a sve nakon što je mučio i pobio grupu monahinja koje su u Jermeniju izbegle iz Rima zbog progona, ili zato što je Dioklecijan hteo da uzme jednu od njih, najlepšu Ripsimiju, na koju je oko bacio i Tiridat, i koji je isto bio odbijen.

Tiridatova sestra Hosrovaduht usnila je tada Grigorija, živoga u Hor Virapu, kao jedinoga koji kralja može izlečiti. Grigorija su našli izmučenog, mršavog, jedva živog, živog samo zahvaljujući dobroti neke žene koja mu je svakoga dana bacala veknu hleba u jamu. Doveden je kod Tiridata kojeg je odmah čudesno izlečio.

Ubeđen u silu koja stoji iza toga, svestan u kojoj je meri hrišćanstvo prodrlo u jermensko društvo, moža motivisan i prkošenjem Sasanidima, kralj ga je proglasio državnom religijom.

(Glas javnosti /Telefraf)

SKINI APLIKACIJU