UMANJIVANJE SRPSKIH ŽRTAVA GENOCIDA U NDH!

Tokom jednoga višesatnog putovanja (početkom januara 1992), Veselin Đuretić (1933-2020), istoričar, kaže svojim zavičajnim saputnicima: “Ako te fali neki Njemac ili, ne daj bože, Hrvat -, bjež’ od njega ka’ od kuge”.

Niko tada ništa ne reče, ali se ovaj potpisnik toga priseti kad na smederevskom sajtu “Stanje stvari” pročita šta je izvesni Jerko Zovak (1952-2023), “zapovjednik postrojbi” ustaškog Zbora narodne garde “na prvoj crti bojišta”, napisao u tekstu “Kad episkop srpski ušutkuje srpskog episkopa zbog broja žrtava u Jasenovcu (2018)”:

“Nakon što je episkop (u mirovini) Jeftić počeo govoriti o ‘700 hiljada ubijenih Srba’ u Jasenovcu, Jovan Ćulibrk je spontano uzviknuo: ‘Prekinite vladiko, nije ih bilo toliko…’ Vjerojatno šokiran imperativnom upadicom kolege po struci i brata dakako, Jeftić je prekinuo govoriti ratnohuškački”.

Zbog onih koji ne znaju, “episkop (u mirovini)” je penzionisani vladika zahumsko-hercegovački i primorski Atanasije (u svetu: Zoran Jevtić, 1938-1991-1999-1921), a Jovan Ćulibrk (u svetu: Neven, 1965), od 2014. godine vladika pakračko-slavonski.


Ovome drugom moglo se tako jer mu nije smetalo ni da “u velikom intervju, kojeg je Jutarnji list objavio 27. veljače 2016. godine pod naslovom: ‘Komunistička optužnica ne može biti polazna točka razgovora o Stepincu’… referirajući se na konstataciju novinara kako je na kraju liturgije u jasenovačkoj crkvi patrijarh Irinej govorio o ‘stotinama tisuća’ ubijenih Srba na području logora Jasenovac”, kaže:

“Što se tiče brojeva stradalih u sistemu koncentracionih i logora smrti Jasenovac, vrijedi ponoviti da konfuzija oko njih nastaje isključivo zbog toga što socijalistička Jugoslavija, a ni zemlje nastale njenim raspadom, nije uložila dovoljno ni sredstava, ni rada ni ljudi da bi se došlo do pouzdanih naučnih rezultata. Nakon što su donesene prvobitne procjene broja žrtava – uglavnom oko 1948. godine – normalne zemlje su osnovale ili zadužile posebne naučne institucije da se bave detaljnim proučavanjem karakteristika Drugog svjetskog rata, zločina koji su se desili u njemu, kao i broja žrtava”.

Zovak je tu izjavu propratio kratkim komentarom da su se “neki velikodostojnici Srpske pravoslavne crkve proslavili svojom izrazito velikosrpskom, a često i ratnohuškačkom retorikom, dok Jovan, izgleda, pokušava biti vjerski vođa koji svoje stavove utemeljuje u znanosti, a ne u mitovima”.

Ne samo upotrebljene sintagme (“komunistička optužnica”, “prvobitne procjene broja žrtava”, “normalne zemlje”, “posebne naučne institucije”, “detaljno proučavanje”, već i onaj “poučni povik” starijem episkopskom kolegi, tek su nagoveštaj onoga što će vladika Jovan oslonjen na “znanje” nekih zvaničnih istoričara, narednih godina saopštavati o srbskome znanju i neznanju, o srbskim “zabludama” i “nemoralnosti autoritativnih tvrdnji o broju žrtava u Jasenovcu”.

Šta to “znaju” zvanični istoričari

Nikola Samardžić. Desetog decembra 1994. godine, u Beogradu, drži se nekakvo “nacional­no savetovanje o ujedinjenju srbskih zemalja”. Svi govore euforično, pro­tiv komu­ni­z­ma, protiv gra­nice na Drini, pominju Miloše­vića… Aplauzi… Istori­čar Nikola Samar­džić (1961), sin Radovana Samardžića (1922-1994), takođe istoričara, kao os­nov­ni zahtev ističe, besprizivno i samouvereno, da u Srbiji najpre treba promeniti režim, pa da se tek posle toga priča o ujedinjenju.

A “posle toga”, 10. jula 2020. godine, valjda se samo u Zemlji Srbiji moglo desiti da jedan re­dov­ni profesor Odeljenja za istoriju Filozofskog fakulteta u Be­o­gradu, isti taj Nikola Samardžić po imenu, na “tviteru” “lajkuje” ob­jave koje je izvesni @uggybb666 – sa žigom zveri – is­pisao 30. ju­na i 1. jula: “Srbija je u glibu mitomanije svinjo­kradice i konjo­kra­dice Karađorđevića. Oni su trudnoj ženi odsekli sise, izmi­sli­li Kosovski boj, stvorili Spc, izmi­slili svetog savu i osta­le gluposti, napravili ršum u Cg i Kosovu, Jasenovac je odgovor na njihovu vladavinu, nema većih zlotvora… Ćiriličnoj bagri objas­niš zašto im se malo malo dešava bombardovanje i uništenje oni te napuše da oprav­davaš to isto. Ili su mozak i ćirilica u raskoraku ili oni ne kontaju latinicu”.

Pa se Miloš Ković (1869), istoričar, profesor na istom onom Samardžićevom fakultetu, pita je li to “isti onaj Nikola Samardžić koji traži ‘denaci­fi­ka­ci­ju’ i ‘promenu kulturnog koda’ Srbije, zato što je u ra­tovima iz devedesetih ‘genocid’ bio njena ‘zvanična politika’ (sarajevski Dani, 18. januar 2008)” i koji “ispoveda… rasi­stičke stavove kada piše o… Srbima kao ‘biološkom otpadu’ koji preti da ‘zagadi Evropsku uniju’ (Peščanik, 14. septem­bar 2007). I pita se profesor Ković “kako se nazivaju oni koji Aušvic i danas pravdaju jevrejskim zaverama i rasnim, ge­netskim manama”.
Veljko Đurić Mišina. Sredinom juna 1993, u beogradskoj knjižari “Nikola Pašić” pitam dr Veljka Đurića (1953), ro­dom iz Kosora Do­njih, u Dalmaciji, istoričarom iz Beo­gra­da, kako se moglo desiti da, ako je već znao (ili ba­rem naslućivao) ko je Psunjski, autor još 1944. godine zabranjene knjige “Hrvati u svetlosti istoriske istine”, učestvuje u piratskom “poduhvatu” izdavačke kuće “Novo delo” (i još nekih saizdavača) da tu knjigu ne objavi pod imenom njenog autora – Veliše Raičevića (1903-1972). Pošto je umešan i u pripremne poslove knjižare “Nikola Pašić” da tu knjigu i ona objavi (fototipski), tražim od njega da se to novo iz­danje pojavi pod ime­nom Veliše Raičevića. Da li zbog toga što nije želeo da remeti započeti posao, ili zaista nije znao ko je Psunjski (a priča i piše da je znao), ili zbog nekog ličnog “računa”, tek – on je odbio ikakvu mogućnost da pri­hvati ono što je od njega traženo. Te nije sigurno, sve je to nagađanje, bilo bi rizično da se u tom tre­nutku pojavi jedno ime da bi se kasnije pojavilo neko drugo…

Kao istoričar, čovek kome bi is­torijska isti­na trebalo da bude na prvom mestu, dr Đurić morao je sprečiti oba izdavača da knjigu Veliše Raičevića Psunj­skog objave nemu­što, bez auto­ro­vog imena, sa jedinim ciljem da izbegnu obaveze iz autorskih pra­va i iz svega izvuku ličnu ko­rist. Đurić je propustio da to uči­ni preuzimajući na sebe sve moralne posle­di­ce toga po svemu nemoralnog čina.

Kad se govori o ustaškom genocidu nad srbskim narodom u vremenu od 1941. do 1945. godine, zna se da je Edmund Glez fon Hor­stenau (1882-1946), nemački opunomoćeni general u Nezavi­snoj Državi Hrvatskoj (NDH) zadužen da u Zagrebu zastupa in­terese Vermahta i po­mo­g­ne u formiranju Pavelićeve vojske, pisao u svom dnevniku (ka­snije objavljenom u memoarima “Iz­me­đu Hitle­ra i Paveli­ća”) da su “Srbi novoj državi koja se prostirala od Jadrana do Drine i Zemuna bili primorani da beže jer su im oduzeta sva gra­đanska prava i otimana im je imovina….



Masakr nad Srbima desetkovao je njihov broj… Na osnovu nemačkih pro­cena, do jeseni 1941. ubijeno je prilikom pogroma i u logorima 200.000 Srba. Do kraja 1943. poslanik dr Nojbaher (Herman, 1893-1960, specijalni nemački izaslanik za Balkan tokom rat­nih godina – IP) procenjuje broj ubijenih Sr­ba na oko 750 000”. Iz Horstenauovog pisma Hajnrihu Him­leru (1900-1945), idejnom tvorcu holokausta, jednoj od najmoćnijih ličnosti u nacističkoj Nemačkoj, saznajemo da su ne­mačke trupe “nemi svedoci bru­talnosti ustaša nad Srbima, Jev­rejima i Ciganima”, te da su ta “mjesta užasa”, stvorena po uzoru na ranija engleska, “dosegla vrhunac ovdje u Hrvatskoj, pod Po­glavnikom, kojeg smo mi postavili”.

No, u skladu sa sopstvenim “otkrićem” da ova dva nemačka “specijalca” pojma nemaju, dr Veljko Đurić Mišina kao šef u Muzeju žrtava genocida u Beogradu, preuzeo je sva ovlašćenja da medituje o srbskom stradanju u Nezavisnoj Državi Hrva­tskoj (1941-1945), pa se, tako, 6. juna 2021. godine saznalo za njegovu iz­javu da je Glez fon Horstenau “preskočio nekoliko či­nje­nica bitnih za razumevanje konteksta”, a da su Nojbahe­rovi “elabora­ti pisani na osnovu sekundarnih i indirektnih izvora i kao takvi se ne mogu u istorijskoj nauci uzimati bez kritičkog odno­sa. To znači da je Nojbaherova procena o 750.000 pobijenih Srba u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj samo slobodna procena koja iza sebe nema nikakve relevantne i proverljive dokaze”.

Tu “nerelevantnost” i “neproverljivost”, dr Đurić pošire je “e­la­borirao” neki dan ranije (1. juna), u razgovoru za nekakav N1, kada je “visokoumno otkrio” da se, bez obzira na “procene od 30.000 do 1.400.000” stradalnika i brojka “od 700.000 žrtava Jasenovca o kojem smo svi slušali u školama… nije utemeljena ni na kakvim naučnim dokazima”, te da se “na osnovu izjava svedoka koji su bili u Jasenovcu dolazi do cifre od 98.000 do 208.000 žrtava”. Bez obzira na sve to, on će “priznati” da to nije konačan podatak, već slobodna pro­cena svedoka”.

Kada je reč o svedocima i njihovoj “nezvaničnosti”, dr Veljko će navesti da je “prvi nezvaničan podatak dao Josip Broz Tito koji govori od 10.000 najvernijih sinova Hrvatske ubijenih u Jasenov­cu, Andrija Hebrang govorio o 25.000, memorandum srp­ske crkve o 180.000, vlada u Londonu 370.000”. Doda li tome da “svedok nije do kraja pouzdan”, te da je “igra brojeva pogodan po­litički mome­nat za manipulaciju međunarodnim odnosima, ali i psihom naro­da” (za Mišinu, “u pitanju je klasično dnev­na politička manipu­lacija” kojom se “huška narod”), dr Đu­rić Mišina naglasiće da “komunističkoj vlasti od 1945. go­di­ne odgovara veliki broj žrtava ustaškog režima – zato da bi sakrili… podatak o 350.000 ljudi koji su bili žrtve parti­zana”, te da je “protiv toga da brojimo žrtve i da je za to da popisujemo žrtve Jasenovca”. (Pribroje li se cifri partizanskih žrtava onih 300.000 koje Nemci priznaju za “svoje”, mora se postaviti pitanje šta da se radi s onim ostatkom do 1,685,000, koliko je službeno saopšteno posleratnoj Mirovnoj konferenciji).

Podrazumeva se da dr Veljku ni na kraj pameti nije bilo da pomene beogradsku “Dugu” od 22. 2. – 7. 3. 1986, stra­na 6, i njen zapis o Potvrdi komande mjesta Novska od 5. juna 1945. godine, kojom “Po­tvrđu­jemo primitak doku­me­nata koji su bili zakopa­ni u logoru Ja­senovac koji je pronašao drug Isidor Levi i predao ovoj Ko­mandi, a koja dokumenta sa­drže spisak po­bije­nih lica u logo­ru Jasenovac” – kojih je, prema sve­dočenju par­ti­zanskog po­ručni­ka Isi­dora Levija, bilo više od mi­li­o­n.

Sada nepostojeći sajt “Balkanska geopolitika”, 21. janu­ara 2020. godine preuzeo je od beogradskih “Večernjih novosti” tekst Borisa Subašića, pod naslovom “Srbi, narod koji je žrt­vovan”, nastao iz razgovora sa dr Veljkom. Prekinuo sam čitanje već “ulaskom” u drugi pasus, pošto je i to bilo do­volj­no da se vi­di kako je “srpski narod u ratovima u 20. veku pre­trpeo stradanje koje se graniči s genocidom”(?!), da je “politička i društvena elita često donosila pogrešne odluke” zbog toga što “Srbi nisu sves­ni kolike su žrtve podneli”, ali i da, po­red svega toga, prof. dr Veljko Đurić Mišina, u ulozi v. d. di­rektora Mu­zeja genocida, uve­rava Srbe da ni u Velikom ratu, ni u njego­vom nastavku 1941-1945. godine nisu doživeli geno­cid, čime opravdava hrvatsko nastoja­nje da dokažu kako je Ja­se­novac bilo srbsko od­ma­ralište, a brojne bezdane jame po Hr­vatskoj i Hercegovini (a ni Bosna nije baš zaobiđena ili za­boravljena) deo velikog terena za golf.

Takvom svojom “naukom”, dr Veljko Đurić Mišina ovla­stio je hrvatske znanstvenike da uzmu stvar u svoje ruke i svetu saop­šte svoju “istinu” koja Srbe, po kratkom postupku, “proi­z­vodi” u genocidan narod.

Pa je, tako, hrvatski znanstvenik Stjepan Lozo (1961) čiji je “fo­kus bavljenja povijesnim temama na utje­cajima velikosrpske ide­o­logije i politike na Hrvate i Hrvat­sku”, objavio knjiži­cu “I­de­ologija i propaganda veli­ko­srpskoga genocida nad Hr­vatima – projekt ‘Homogena Srbija’ 1941”, Spljet 2017, na jedva 736 strana for­mata B5. Kako-tako, on je toliko svoje “umo­vanje” sažeo u ne­koliko rečenica sadržanih u intervjuu za “Slo­bod­nu Dalma­ciju” (https://shp.bizhat.com/Lozo.html), te se od njega moglo saznati da su Srbi u Nezavisnoj Dr­žavi Hrvatskoj “provodili genocid nad Hrvatima i… postojeća para­di­gma o ‘stra­šnim’ us­ta­šama na neki na­či­n tvorevina je ve­likosrpske propa­gan­de. Prava je, međutim, is­ti­na da ustaše do ljeta 1941. i srpske po­bune nisu činili nika­kve posebne zlo­čine prema Srbima… te da su funkcionirali kao neka vrsta narodne sa­mo­obrane od veli­kosrpskoga genocida… Oklevetali su Hrvate za genocid nad Sr­bi­ma preventivnom propagandom, s predumišljajem, već u lipnju 1941. godine, a onda počinili ge­nocid nad Hrvatima”.

No, dr Veljku Đuriću treba kao olakšavajuću okolnost uze­ti činjenicu da se on u srbsku istoriju uopšte ne razume (onu “ostalu” da zabatalimo). Ako nešto u nekom trenutku i “ubo­de”, to mu je, što bi rekle Lale, tek da se nađe u divanu. To je naj­slikovitije pokazao 18. juna 1991. godine na tribini Sves­rb­skog narodnog pokreta u Novom Sadu, kada je govorio čita­vih osamde­set minuta, najpre o odnosu hr­vatskog rimokatoli­cizma i srbskog pravoslavlja uporno insi­stiraju­ći na perfidnosti hr­vat­ske ideologije upe­re­ne pro­tiv Srb­stva i na potrebi da Srbi shva­te kakve ih opas­no­sti sa te stra­ne vrebaju. Kada pak govori o Srbima, da li iz neznanja, da li da svojim “zasluženim mestom u struci i nauci” doprinese prikrivanju i, čak, pot­punom brisanju srbske prošlo­sti i duhovnosti srbskog naroda, navodni dolazak Slovena, od­nosno Srba, na ove prostore, on vezuje za šesti i sed­mi vek, niotkud, a ar­he­o­loške nalaze Mi­loja Vasića (1869-1856) o vin­čan­skoj kul­turi kao preteči srbske civili­za­cije, ili otkrića Ra­divoja Pe­šića (1931-1993) o vinčan­skom pismu i nje­govoj vezi s etrurskim i sa ći­ri­li­com, smatra “neproverenim domišljanjem”.

Dejan Ristić. U razgovoru za “Glas Srpske” (“razgovornik” mu beše Veljko Zeljković, osobica predstavljena kao Dejan Ristić (1972), “srpski istoričar, prevodilac, scenarista i stručnjak u oblasti integralne zaštite i upravljanja kulturnim nasleđem”, biće da je svoja “znanja” sticala u osnovnoj i srednjoj školi u kojoj nije bilo ponavljanja i na unezveritetu na kome se diploma dodeljivala uplatom nekoliko rata.

Drukčije nije ni moglo biti jer on svoje neistomišljenike svrstava u “diletante”, onako kako je to, po sopstvenom “znanju”, svojevremeno činio i njegov “preveliki” prethodnik – “otac srpske kritičke istoriografije arhimandrit Ilarion”. Biće da se on, pri tome, poziva na “misao” Boška Petrovića, nekad predsednika Matice srbske, da se Ilarion (u svetu: Jovan Ruvarac, 1832-1905) “svaki čas razračunava sa glupanima koji se bave istorijom, ispisuju i izdaju prepise starih spomenika a, važni i kao učeni, ne umeju ni da ih pročitaju, i koji će, čitajući i ovo što piše, zavideti mu zavišću bledom i zelenom. Žvalavi, bangavi, šugavi, jogunasto će, pomračena uma, braniti svoje kvazipatriotske koještarije, a njega proglašavati otpadnikom i izdajicom srpstva”.

Možda je Ristić takvo svoje znanje dopunio enciklopedijskim iskazom akademika Đorđa Sp. Radojičića (1905-1970), istoričara stare srbske književnosti, da je “Ruvarac svojim naučnim radom doprineo veoma mnogo da se ruše ukorenjena gledišta na srpsku prošlost… i da se život počne posmatrati realno. Tim je i nehotice pomogao nastojanjima Svetozara Markovića i njegovih istomišljenika”; Svetozara Markovića (1846-1875) koji je, prema analizama Slobodana Jovanovića (1869-1958), “bez istorijskog i kritičkog osećanja, ponavljao za Srbiju” ono što su strani socijalistički pisci “govorili o svojim zemljama, koje nisu tako mnogo ličile na Srbiju”. Takav Svetozar Marković mogao je i reći da mu je “svejedno: bio u Srbiji kralj Obrenović… ili Franjo Josif”, valjda “nehotice” naučen “naučnim radom” Ilariona Ruvarca, onoga za koga će akademik Čedomir Popov (1936-2012), istoričar, reći da je “u kompoziciji dela nesređen, pišući tekst nebrižljivo, opterećujući ga bezbrojnim citatima i di­gre­sijama, grubim, čak neuljudnim polemičkim nasrtajima i na ličnost i na delo protivnika, nekorektan u navođenju, ostavljao utisak nesređene osobe i nemarnog pisca”.

Sa svoje strane, Ristić će svoje “diletante” proglasiti “skupinom” koja je “svesno zloupotrebila izraelskog istoričara dr Gideona Grajfa koji se nikada naučno nije bavio Jugoslavijom, a ponajmanje stradanjem Srba u Drugom svetskom ratu. Isturajući ga u javnost kao svoju perjanicu, a sami se vešto krijući, oni su vođeni svojim temeljnim neznanjem i nevešto prikrivenim političkim ambicijama načinili ogromnu štetu istorijskoj nauci, a ponajviše srpskim nacionalnim interesima”.

Ni manje, ni više, nego u odbranu “srpskih nacionalnih interesa” – pričicom da je “episkop Jovan… govorio isključivo o pojedinim nenaučnim stavovima doktora Grajfa”, te da je “aktivnim delovanjem predsednika Upravnog odbora Muzeja žrtava genocida episkopa Jovana, dugogodišnjeg direktora Muzeja istoričara profesora dr Veljka Đurića i čitavog stručnog tima ove ustanove kulture od nacionalnog značaja, na naučnom i javnom polju, a u punom saglasju i koordinaciji sa najvišim državnim organima Srbije i Republike Srpske”, ona već pominjana diletantska skupina “na vreme uočena, identifikovana i vremenom potpuno marginalizovana”.

Koliko ima (ne)istine u prethodnom stavu, može se videti iz ponečega u nastavku:

– Dr Gideon Grajf (1931) predstavljen je na Vikipediji kao “izraelski istoričar specijalizovan za izučavanje istorije holokausta, posebno koncentracionog logora Aušvic”, ali je za Ristića prihvatljivije mišljenje episkopa Jovana o Grajfovim “pojedinim nenaučnim stavovima”;

– Besmislena je Ristićeva tvrdnja da se dr Grajf “nikada naučno nije bavio Jugoslavijom, a ponajmanje stradanjem Srba u Drugom svetskom ratu” jer – objavio je o tome tri knjige (Jasenovac : Aušvic Balkana – Ustaška imperija okrutnosti; Ustaško konačno rešenje pre nacističkog konačnog rešenja; Alojzije Stepinac ustaški vikar – Pokrsti se ili umri : 101 razlog zašto ne može biti svetac), a njihov izdavač propratio je to tekstom čiji najveći deo glasi:

“Multidisciplinarna studija i prva komparativna analiza Jasenovca i Aušvica u svetskoj istoriografiji koju je napisao prof dr Gideon Grajf, svetski priznati ekspert za Aušvic uz konsultaciju sa forenzičarima iz Izraela… Japana, istraživača mirovnih studija i istoričara iz Norveške, Italije i Izraela… uz podršku međunarodne ekspertske grupe GH 7- STOP REVIZIJI… (a) na bazi prikupljene arhivske građe sačinjena je i prikazana prva izložba o Jasenovcu na Ist Riveru, u Njujorku, a najveća u istoriji Ujedinjenih nacija sa 7 tona opreme i artefakata, povodom međunarodnog dana holokausta 26. januara 2018. godine.

Arhivska dokumenta: Zbirka dokumenata iz Arhiva Izraela, SAD, nacističkih vojnih dnevnika iz Nemačke, vojnih dnevnika italijanskih fašista, arhiva Vatikana, nacionalnog arhiva iz Osla, Hrvatske, Republike Srpske i Srbije”.

– Na osnovu dostupnih činjenica, kao svedočenja preživelih logoraša, “međunarodna Komisija za istraživanje istine o Jasenovcu (čiji je predsednik dr Grajf – IP), sastavljena od eksperata multidisciplinarnih nauka svjetskog glasa, sačinila je Deklaraciju o genocidu NDH nad Srbima, Jevrejima i Romima tokom Drugog svjetskog rata, koju je “jednoglasno usvojila NSRS (Narodna skupština Republike Srbske – IP) 22. oktobra 2015, u kojoj se, na osnovu dostupnih podataka, procjenjuje da je živote izgubilo više od 700.000 Srba, 20.000 Jevreja i 80.000 Roma. U ovom dokumentu se jasno ukazuje na to da se nikada neće moći utvrditi tačan broj, niti sva imena ubijenih, pogotovo u primjerima nerođenih beba izvađenih i ubijenih iz utroba svojih majki. Kao i u primjeru Srpske, ni Ujedinjene nacije nemaju kompletan spisak svih poginulih u Drugom svjetskom ratu, kao niti jedna zemlja učesnica Drugog svjetskog rata. Ovo naravno ne znači da registrovani broj pobijenih ljudi predstavlja konačan broj, naprotiv”;

– Činjenica da je pomenuta Deklaracija usvojena u Skupštini Srbske, kao i podatak da je Predsednik Srbije odlikovao dr Grajfa zlatnom medaljom za izuzetne zasluge, obezvređuje Ristićevu tvrdnju da su “državni organi Srbije i Republike Srpske… na vreme marginalizovale” neku navodnu diletantsku skupinu…

Imajući u vidu sve to, Dragana Tomašević, direktor Memorijalne fondacije Jasenovac i holokaust (JHMF) sa sedištem u Londonu, s pravom je mogla reći da je Ristićevo “umovanje” “na liniji sa hrvatskim državnim narativom kada je riječ o jasenovačkim žrtvama. U proteklih nekoliko godina ovaj muzej ponovo se posvetio revidiranju broja stradalih u Jasenovcu… Ovakve izjave g. Ristića su u najmanju ruku nepristojne i veoma uvredljive, ne samo za nas potomke, već i za još, žive logoraše”.

Reagovanje dr Grajfa svelo se na “pravdanje” da su “podaci koji se pojavljuju u knjigama Jad Vašema istiniti i istorijski zasnovani i nisam imao razloga da sumnjam u njihovu pouzdanost ili tačnost… (a) izuzetno je sumnjiva i činjenica da je logor (Jasenovac – IP) nakon rata zbrisan sa lica zemlje, kao i to što je za vrijeme komunizma ubrzo nestalo interesovanja za istraživanje zločina počinjenih u Jasenovcu”. Mimo toga, kaže on, “vrlo je moguće da pojedine strane, kako tad, tako i sad, nisu imale interesa da bude otkrivena istina o tome šta se dešavalo u tom logoru”.

Ostavljeno je čitaocima da se “dosećaju” koje su to “pojedine strane”, a van svake sumnje mora biti da se među njima nalazi i zvanična istorijska nauka (i kultura) u Srba, čiji je jedan od predstavnika i Muzej genocida u Beogradu.

Arhijeretički?

U blaženom neznanju da li je pravopisno arhijerejski ili arhijeretički, naredni redovi biće posvećeni ponečemu od onoga što je, navodno, za razne portale pisao, izgovarao ili prepričavao već na prvoj strani ovoga tekstića pominjani vladika pakračko-slavonski gospodin Jovan, u dokolici i predsednik Upravnog odbora u Ristićevom (ranije: Đurićevom) Muzeju žrtava genocida u Beogradu.

Kad je već predstavljen kao “najveći stručnjak SPC o holokaustu tokom Drugog svetskog rata” (preuzeto od “Kurira”), “toplo” nam je preporučio “da dobrano odvagnemo svaku riječ, prošlu i buduću, u pogledu Stepinca”. Baš tako, pravdajući svoju misao “sigurnošću” “da komunistički proces i komunistička optužba ne mogu da predstavljaju polazište za razgovor o Stepincu… O Stepinčevoj kanonizaciji isključivo Vatikan odlučuje. No, samo formiranje ovakve komisije je veliki korak napred u međusobnim odnosima, i nadam se da će preko ove komisije i nauka i bogoslovlje imati priliku da daju svoje odgovore”.

Što će reći: Kad Vatikan proglasi Stepinca za svetitelja, odnosi rimokatolicizma i srbskoga pravoslavlja biće pomereni za “veliki korak napred” na putu u ekukumenizam, a zvanična nauka, možda istorijska – u Srba, moraće odustati od nekih dosadašnjih tvrdnji da je Stepinac bio ratni zločinac.

Vladika Jovan je kazao i da je nemoralno iznositi autoritativne tvrdnje o broju žrtava u Jasenovcu. “Broj nije suštinski bitan ali je veoma važan (?! – IP), jer pokazuje dimenzije zločina. Da je broj stradalih u Jasenovcu ogroman to znamo, ali je problem koji postoji još od početka osamdesetih, kada je počelo otvorenije da se raspravlja o Jasenovcu, u tome što će veliki broj ljudi da skoči i pita: a koliki je taj broj? Ovde ću da ponovim ono što govorim stalno, a to je da je nemoralno pitati za broj stradalih u Jasenovcu. Zašto? Zato što su u većini evropskih država do 1948. godine izvršene procjene broja žrtava u Drugom svjetskom ratu i date su preliminarne procjene karaktera rata; Nirnberški tribunal je simbol tog vremena. 70 godina nakon prestanka rada Jasenovca, mi još uvijek baratamo s poratnim procjenama, i još uvijek nam nedostaje ozbiljan rad na utvrđivanju broja žrtava. Zato, iznositi autoritativne tvrdnje o broju jasenovačkih žrtava, pogotovo kako se to radi na prostoru bivše Jugoslavije, jeste nemoralno”.

U Bijeljini, aprila 2015. godine, on će reći “kao neko ko je realno upućen u stanje nauke u tom pogledu, broj žrtava Jasenovca u budućim enciklopedijama genocida i holokausta koje se sada spremaju za štampu neće biti 600 ili 700 hiljada! Biće neki drugi brojevi, koji – to ću pokušati da odgovorim… to je fizička granica ispod koje ne može da se ide a to su pobrojane žrtve po imenu i prezimenu, a njih ima oko 90 hiljada”.

A tu, skoro, 9. avgusta 2023. godine, govoreći na tribini Srbskog privrednog društva “Privrednik” u Zagrebu, vladika Jovan reče da je uvećavanje broja srbskih žrtava – “državni projekat”, da je “sada slučaj revizionizma u Srbiji i Republici Srpskoj koji je masivan s naše strane. To je podrška lažnoj priči sa profesorom Gideonom Grajfom koji se pojavio u Srbiji. Svi istoričari znaju ko je on, da je cirkus, jer Grajf govori o milion i 400 hiljada žrtava Jasenovca… Znači ne više 700 hiljada, nego milion i 400 hiljada, a struka ćuti. Kao što je ćutila u drugoj polovini osamdesetih kada su pesnici i novinari otvarali ključna pitanja problema na području bivše Jugoslavije. A Branko Petranović veliki korifej piše pohvalu za knjigu Milana Bulajića gde on govori o milion i 100 hiljada žrtava Jasenovca… Znači, postavlja se pitanje ozbiljno etike u struci istoričara. Imamo državni projekat revizije u Srbiji, nemojmo se zavaravati, i struka se ponaša kao da se to dešava u nekoj drugoj državi”.

Svega pet dana kasnije, vladika Jovan “priznaće” da je danas “najstrašnija istina da ne znamo” koliko je žrtava jasenovačkih jer “skoro nismo ništa uradili da bi do tog broja došli… samo zato što su naši istoričari potpuno zanemarivali proučavanje stradanja u Drugom svetskom ratu. Ne postoji doktorat na srpskom univerzitetu o Jasenovcu ili o stradanju u Drugom svetskom ratu. Ne postoji monografija o Jasenovcu koju je napisao jedan srpski istoričar”. Svemu tome dodaće da “ni u jednom trenutku nije postojala aktuelna državna politika Srbije ili Republike Srpske da se izvrši revizija bilo kakvih istorijskih činjenica, ali govorim da je postojala paradržavna inicijativa koja je na tome nastojala. Danas je ona, hvala Bogu, gurnuta na marginu gde i pripada”.

Ne reče o kakvoj se to “paradržavnoj inicijativi” radilo, ne bi li, nekim slučajem, obezvredio onu pasus “stariju” izjavu da je uvećavanje broja srbskih žrtava – “državni projekat”.

Vladika Jovan tako – ni za glavu ni za rep, sve niz dlaku onima koje Država Srbija plaća da, za svoj račun, deluju protiv srbskih nacionalnih interesa – bez ikakve bojazni da bi ih ista ta Država sa tih pozicija mogla ukloniti.

Ni onaj prvi, ni oni drugi ne haju za stvarnost. Prvi nastupa u ime Crkve, a oni drugi u ime Države. Prvi je jedan od jednakih u Arhijerejskom saboru, a drugi su “produžena ruka” malo najviših državnih organa, malo najviših naučnih i stručnih institucija osnovanih u državnom interesu, ali bez državnog uticaja na njihovo delovanje.

Po pretpostavci, onaj prvi jeste Crkva, a oni drugi jesu Država, ali je pod znakom pitanja da li onaj prvi deluje za račun Žive Crkve, odnosno srbskih vernika, te da li oni drugi uopšte znaju šta je interes srbskog naroda, za ovu priliku, po uzoru na Živu Crkvu, nazvanog Živa Država.

I onome prvom, i onima drugim – kao da nije po volji da čuju nešto što se ne uklapa u njihovu logiku:

– Kao nagradu za istrebljenje pravoslavlja u NDH, bilo ubistvima, bilo porimljenjem srbskoga sveta, papa Pije XII (“po­bo­žan”), imenom Euđenio Pačeli, zagrebačkom nad­biskupu Stepincu dodelio je titulu “vojnog vikara hrvatskih vojnih snaga”, odnosno hrvat­skog ustaškog pokreta; nadbiskup se tim priznanjem sam po­hvalio u svom pismu upućenom 20. januara 1942. godine svim hr­vatskim bi­skupima;

– U Vatikanu se dobro znalo za ustaške zločine po Hrvatskoj (i Hercegovini i Bosni, i Sremu, krajevima koji su se nalazili u sastavu NDH), ali je sve to prećutkivano. Kardinal Tiseran, prema izveštaju hrvatskog poslanika u Vatikanu (6. marta 1942), “ubijanje, paleži, raz­bojstva, pljačka, na dnevnom su redu u tim krajevima. Ne znam da li je to sve tako, ali znam po­zitivno, da su i sami franjevci, kao n. pr. otac Šimić u Kninu, uzeli učešća kod napadaja na pravo­slavni živalj i na rušenje pr­avoslavne crkve… Znam sigurno, da su se franjevci u Bosni i Herce­go­vini isto tako jadno poni­je­li”;

– Prema svedočenju Đura Vilovića (1889-1958), publicista i rimokatolički teolog, jezuiti su uspeli da “osiguraju stolicu zagrebačkog nadbi­skupa, hrvatskog metropolite i prvaka katoličke crkve u Hrvat­skoj, svom famulusu, svom Delpinu Alojziju Stepincu”, čoveku ko­ji je bio “dojenac jezuitskog rimskog Germanikuma… (čoveku) bez vlastite inicijative, bez ličnosti i bez svesti o odgovorno­sti, …s manjkavim znanjem, pa i onim teološkim”;

– “Sarajevski nadbiskup Ivan ev. Šarić objavio je u božić-­nim izdanjima Sa­rajevskog Novog Lista i zagrebačke Nove Hr­vat­ske 23. XII 1941. dugu Odu Po­glav­niku…nakon što je Pavelić poklao do pola mi­li­ona posve nevinih ljudi Srba pravoslavne vere i počinio mnoštvo drugih javnih smrt­nih greha.. i tu odu objavljuje u maksimalnoj mogućnosti ustaškog publi­citeta”;

– Ako Vilovićevo pisanje o hrvatskim rimokatoličkim zlo­či­nima shvatimo čak i kao pomalo teorijsko, onome o čemu svedo­či predsednik Međuna­rod­ne komisije za istinu o Jase­nov­cu (MKIJ) Srbo­ljub Živa­nović (1933), antropolog, jedan od članova jugoslovenske komisije koja je1964. godine istraživala masovne grobnice na području jasenovačkog logora, takva se zamerka ne može staviti: “Na jednom sastanku u Njujorku… američki naučnik Majkl Bern­baum, koji je bio u komi­si­ji za istraživanje genoci­da u Ruandi, rekao da se u Sr­bi­ji i biv­šoj Jugoslaviji ništa ne radi, pošto oni imaju imena 1.400 katoličkih sve­šte­nika, nesumnjivih poči­ni­laca zločina. U ovom trenutku MKIJ je utvrdila da je 1371 katolički svešte­nik činio grozne, prosto neverovatne zločine u NDH”;

– Srbsko pamćenje prepoznaje Hrvate ne samo po Jasenovcu, Jadovnu i stotinama dru­gih stratišta, već i po tome što je Hr­vatska bila jedina zemlja u svetu koja je ima­la i dečje koncen­tracione logore. Kroz njih je, pod nadzorom i blagoslovom svoje crkve provela 110.000 dece; a ne zna se koliko ih je tamo pobijeno, (zasad su utvrđena imena i adrese za 33.000 malih logo­raša);

– Hrvatski Poglavnik (ili Sabor) dodeljivao je priznanje “vitez srboklanja” sa zlatnim satom, a jedan od dobitnika bio je Petar Brzica, koji je u “koljačkom natjecanju” 29. avgu­sta 1942. go­dine “pobijedio”, tj. poklao 1.360 Srba);

– Po Stepinčevom blagoslovu, svaki je žup­nik ili fratar bio ovlašćen da daje “oprost” za svaki pokolj Sr­ba (“Idite i ubijte i srpsku mačku, pa dođite da vam dam op­rost”). Nije slučajno što je među najvećim zlikovcima bilo i 1.400 koljača u mantijama, a među njima i takvih koji su se ljutili na sudi­je što ih optužuju da su pobili “više stotina djece”, kad oni mirno tvrde da su pobili samo – šezdeset troje. Na taj način, rimokatolička crkva u Hrvatskoj izvrgla se u bes­pri­mernu zlo­či­načku zajednicu i postala odgovorna za smrt, kako se proce­njuje, “između 30.000 i 1.400.000” ljudi samo na prostoru NDH. Ona prva cifra koju je “izračunao” Franjo Tuđman (1922-1999), “otac” neoustaške Hrvatske, besmislena je jer ih je samo u logorima za de­cu (mimo one stradale na kućnom pragu, koje pominje i vladika Jovan) – a Hrvat­ska se i time upisala u svetsku isto­ri­ju beščaš­ća – pobijeno makar dvostruko više;

– “Osnovna delatnost” NDH – genocid nad srpskim narodom -, proširena je formiranjem spe­ci­jalnog Ureda za rušenje pravoslavnih crkava, u Zagrebu. Mada se, sa ciljem da se “ustaški genocid po­tisne u zaborav”, govorilo i pisalo da su “tokom oslo­bodilačkog rata ne­mač­ki fa­šistički okupatori uništili 450 pravoslavnih cr­k­a­va a oštetili 800… pravi odnos je sledeći: više od 90% srp­skih isto­rijskih znamenitosti uništili su ustaše, a manje od 10% nemačke okupatorske jedinice, pretežno u toku ratnih su­ko­ba u Sremu”;

– Stvarni obim ustaških genocidnih rad­nji u Nezavi­s­noj Državi Hrvatskoj nikada nije precizno utvrđen, pa se zato može i desiti da se na raznim stranama srećemo sa najraz­ličnijim brojevima kojima se iska­zu­ju, primera radi, jasenovačke žrtve:

a. Zemaljska komisija Hrvatske za utvrđivanje zločina oku­pa­tora i njihovih pomagača – zločini u logoru Jasenovac, godine 1946. izvestila je Međunarodni vojni sud u Nirnbergu da broj žrtava iznosi između 500.000 i 700.000;

b. Državna komisija Jugoslavije, 500.000-600.000;

v. Izraelski Jad-Vašem 700.000;

g. Vladimir Dedijer 700.000-1,000.000;

d. Međunarodna komisija za utvrđivanje istine o Jasenovcu smatra da je u Jasenovcu stra­dalo više od 700.000 Srba, 23.000 Jevreja i oko 80.000 Cigana;

– Srboljub Živanović u intervjuu za beogradsku Politiku od 16. marta 2012. godine, saopštava da je onovre­me­na štampa u Hrvat­skoj (a njoj nisu bila strana dešavanja u “domaćoj radinosti”) pisala da je u Jasenovcu ubijeno 1,400.000 Srba;

– Četvrta knjiga hrvatske Enciklopedije Jugoslavije (lat), prvo izda­nje Zagreb 1960, 467, tvrdi da “prema procjeni koja se osla­nja na iskaze preživjelih, sačuvane dokumente i priznanja uhva­ćenih ustaških zločinaca iz Jasenovačkog logora, broj jasenovačkih žrtava premašuje 700.000”;

– Šesta knjiga drugog izdanja hrvatske Enciklopedije Jugosla­vije (lat), Zagreb 1990, 5, u prilično informativnom tekstu pukovnika Antuna Miletića (1931), kaže da “Zemaljska komisija Hrvatske za utvr­đivanje zločina okupatora i njihovih pomagača 15. DžI 1945, u svom izvještaju Međunarodnom vojnom sudu u Nirnbergu, konstatira da je broj žrtava u logoru Jasenovac oko 500 000 – 600 000, a u lite­raturi se najčešće spominje oko 700 000”.

U intervjuu za Glas Srpske (5. marta 2023), na pitanje “šta stoji iza tih pokušaja revizije istorije i zašto se uglavnom pokušava umanjiti broj srpskih stradalnika u Drugom svjetskom ratu, a najviše u Jasenovcu”, Antun Miletić odgovorio je:

“Zato što je najviše Srba ubijeno u Jasenovcu. Srba je najviše bilo i u partizanima… Gro tereta u Drugom svetskom ratu su podneli Srbi. Srpski narod je borben i energičan. To su pokazali u Prvom i Drugom svetskom ratu. Sada se vrši ne samo revizija broja žrtava nego revizija istorije. Sad se više ne zna ni ko je pobedio, ni ko je izgubio rat. To je katastrofa. Nažalost, to rade i državne ustanove”.

Pre svih, valjda po “nečijem” zaduženju, Muzej žrtava genocida u Beogradu, a dobijene (možda naručene) rezultate do sada su potpisivali njegovi direktori: Veljko Đurić Mišina bivši i Dejan Ristić sadašnji i predsednik njegovog Upravnog odbora Neven Ćulibrk, alias vladika pakračko-slavonski Jovan.

Posle svega

Na sajtu “Stanje stvari”, 1. septembra 2023. godine mogla su se pročitati bar dva zapažanja o hrvatskom genocidu nad Srbima:

Prvi, izvesni Nikola Žumberčanin piše da “Jovan Ćulibrk nema iza sebe nekakvo značajno istorijsko delo i projekat je antisrpskog ‘nevladinog sektora’, koga podržava Vatikan, Engleska, SAD, Nemačka, Hrvatska i Izrael. On je prosto sramota za SPC… Ovo treba da se jednom kaže i to jasno i glasno! Njegov primer jasno pokazuje kakvo je jadno i bedno stanje u vrhu Srpske pravoslavne crkve”;

I drugi, akademik Vasilije Krestić (1932), u tekstu “Beogradski revizionisti istorije spremni da prihvate da je u Jasenovcu postradalo najviše 90–120 hiljada”, konstatuje da se, valjda zbog (ne)srbske “naučne”, državne i crkvene spremnosti na “oproštajnu” zaborav, “u Hrvatskoj na više strana ističe da su Srbi i Srpska pravoslavna crkva konačno odustali od srpskog mita od 700.000 srpskih žrtava”.

S(rbi) S(ami) S(ebe) S(rozavaju)!

Izmeđusnaijave/Ilija Petrović

SKINI APLIKACIJU