Sve je rešeno već 1918: Čemu služi Vučićeva deklaracija o Vojvodini? Opasan poltički manevar radi ostanka na vlasti!

Najava donošenja deklaracije o Vojvodini pod okriljem vlasti Aleksandra Vučića podigla je mnogo prašine u javnosti, pre svega zbog pitanja – šta ta deklaracija zapravo treba da reguliše?

Jer, ako se osvrnemo na istorijske činjenice, pravni i politički status Vojvodine rešen je još 25. novembra 1918. godine, kada je Velika narodna skupština u Novom Sadu donela odluku o prisajedinjenju Banata, Bačke i Baranje Kraljevini Srbiji. Dan ranije, isto je učinjeno za Srem na Velikom narodnom saboru u Rumi.

Vućić pozvao građane da dođu u subotu u Sremsku Mitrovicu: "Da zajednički pokažemo snagu Srbije"

Postavlja se logično pitanje – ako je sudbina Vojvodine već odlučena pre više od jednog veka i potvrđena kroz istorijski kontinuitet jugoslovenske, pa zatim srpske državnosti, šta je svrha nove deklaracije? Da li se njome želi reafirmisati istorijska istina, ili se otvara prostor za neku novu interpretaciju autonomije?

Politički kontekst deklaracije

Vučićeva vlast je poznata po potezima kojima nastoji da balansira između različitih političkih struja i interesa, često podilazeći i onima koji zagovaraju redefinisanje odnosa unutar Srbije. Pitanje Vojvodine oduvek je bilo osetljivo, a povremene inicijative koje dolaze iz proautonomskih krugova i zapadnih centara moći nesumnjivo stvaraju pritisak da se ovaj region tretira kao specifična politička celina.

Ukoliko vlast želi ovom deklaracijom da pošalje signal da je teritorijalni integritet Srbije neupitan, onda se može postaviti pitanje – zašto to uopšte raditi, ako je stvar već rešena? Da li se time zapravo daje dodatna težina narativima onih koji osporavaju status Vojvodine kao neodvojivog dela Srbije? Ako vlast zaista smatra da je jedinstvo države neupitno, onda bi deklaracija bila suvišna – jer se činjenice ne potvrđuju deklaracijama, već političkim delovanjem.

Tri vojvođanska grada u igri za veliki Vučićev kontramiting oko Sretenja

Istorijska dimenzija – šta se prećutkuje?

Dodatnu konfuziju unosi i način na koji se danas politički tretira pitanje teritorijalnog integriteta Srbije. Naime, ukoliko vlast smatra da je potrebno ponovo potvrditi status Vojvodine, zašto onda nije spremna da otvori pitanje Baranje, koja je 1945. godine poklonjena Hrvatskoj odlukom Josipa Broza Tita? Da li je nacionalna politika Srbije danas selektivna, pa se pojedini istorijski problemi ignorišu zarad trenutnih političkih kompromisa?

Takođe, pitanje teritorijalnog ustrojstva Vojvodine često se prikazuje kroz socijalističku prizmu, gde su granice pokrajine definisane komunističkim administrativnim rezovima. Činjenica je da su istorijske granice bile drugačije, i da su Banat, Bačka i Baranja činili celinu, dok je Srem imao posebnu istorijsku sudbinu. Ako Vučićeva deklaracija zaista želi da se bavi pitanjem Vojvodine, da li će se baviti i ovim činjenicama, ili će i ona ostati u okviru narativa koji su stvorili nekadašnji komunistički kadrovi?

Proglašena Izborna lista Aleksandar Vučić – Vojvodina ne sme da stane

Zaključak – deklaracija kao politički manevar?

U svetlu svega navedenog, Vučićeva deklaracija o Vojvodini ne deluje kao istorijska potreba, već pre kao politički instrument. Da li je njen cilj da se dodatno umiri politički Zapad, koji često insistira na specijalnom statusu Vojvodine? Da li se na ovaj način možda stvara osnova za neki budući dogovor u kojem bi se autonomija pokrajine mogla širiti? Ili je u pitanju samo unutrašnji politički manevar koji treba da pojača legitimitet vlasti u vojvođanskom biračkom telu?

Bilo kako bilo, jedno je sigurno – nacionalna pitanja se ne rešavaju deklaracijama, već jasnim političkim stavom i dugoročnom strategijom. Ako vlast smatra da je jedinstvo Srbije neupitno, onda joj deklaracija nije potrebna. Ako je pak donosi da bi otvorila prostor za nove interpretacije statusa Vojvodine, onda je reč o ozbiljnom političkom presedanu.

Oranice u Sremu i Bačkoj tri puta su skuplje nego u Hrvatskoj

Koje su bile granice Srema?

Kada se govori o prisajedinjenju Vojvodine Srbiji 1918. godine, često se zaboravlja važno pitanje – u kojim granicama je Srem tada pripojen, i šta je bilo sa Baranjom, koja je obuhvatala i delove današnje Mađarske?

Velika narodna skupština u Novom Sadu 25. novembra 1918. donela je odluku o prisajedinjenju Banata, Bačke i Baranje Kraljevini Srbiji, dok je dan ranije, 24. novembra, u Rumi održan Veliki narodni sabor, na kojem su predstavnici Srba, Hrvata i ostalih doneli odluku o prisajedinjenju Srema. No, postavlja se pitanje – da li su te granice zadržane i kasnije priznate?

Istorijska je činjenica da su teritorije koje su pripale Srbiji ovim odlukama bile šire nego što su kasnije zadržane u njenom sastavu. Baranja, koja je 1918. godine obuhvatala i delove današnje Mađarske, na kraju nije ostala u granicama Srbije. Deo severne Baranje, kao i delovi Bačke, vraćeni su Mađarskoj u turbulentnim pregovorima i diplomatskim igrama koje su usledile nakon raspada Austro-Ugarske i formiranja novih država.

Najveći udarac po teritorijalni integritet Srbije u ovom pogledu dolazi 1945. godine, kada Josip Broz Tito donosi odluku da Baranju pripoji Hrvatskoj, iako je ona istorijski bila deo srpske etničke i političke sfere. Time je Srbija trajno izgubila deo teritorije koja joj je još 1918. godine pripala voljom naroda.

Postavlja se, dakle, ključno pitanje – ako se danas, 2024. godine, oseća potreba za novom deklaracijom o Vojvodini, da li će se ona baviti i ovim istorijskim činjenicama? Da li će Vučićeva vlast postaviti pitanje kako je i zbog čije odluke Srbija izgubila deo teritorije prisajedinjene 1918. godine? Ili će se deklaracija baviti samo pitanjima koja su politički oportunija i prihvatljiva u trenutnim međunarodnim okolnostima?

Ako je cilj reafirmacija istorijskih odluka, onda se ne može zaobići pitanje teritorijalnih gubitaka. Ukoliko se to prećuti, onda ova deklaracija nije dokument nacionalne politike, već samo još jedan u nizu političkih manevara bez suštinskog značaja.

Glas javnosti

SKINI APLIKACIJU