OPALA AKTIVNOST GRADNJE? U Francuskoj najveći pad izgradnje poslovnog prostora, u Nemačkoj kuća, a u Srbiji?

Decembarski S&P Global indeks menadžera nabavke (PMI) u građevinarstvu evrozone pokazao je ukupan indeks aktivnosti od 42,6, što je pad u odnosu na novembar kada je iznosio 43,6. Inače, vrednost PMI manja od 50 ukazuje na opadanje aktivnosti, a u evrozoni se to događa već osmi mesec zaredom.

Aktivnost je opala u sve tri najveće ekonomije evrozone, Nemačkoj, Francuskoj i Italiji. Poslednja tri meseca 2022. bila su najgori kvartalni učinak indeksa od aprila 2020. kada je građevinska aktivnost poremećena zbog pandemije, piše Financial Times. Najveći pad aktivnosti beleži se u Francuskoj, u kojoj deveti mesec opada izgradnja komercijalnog prostora. Sledi Nemačka, u kojoj izgradnja kuća pada najviše od 2013, a istovremeno i nabavka građevinskog materijala, prenosi portal Ekapija.

Nedavna studija minhenskog Instituta Ifo pokazala je da je 16,7% nemačkih građevinskih kompanija pretrpelo otkazivanja građevinskih projekata u novembru, u odnosu na uobičajenu stopu od jedan do 2%. Nove porudžbine za izgradnju kuća u Nemačkoj pale su u oktobru za 14% u odnosu na prethodnu godinu.

Građevinarstvo generiše oko 9% proizvodnje u evrozoni, tako da je pad aktivnosti i smanjenje narudžbina loš znak za ukupnu ekonomiju EU za koju se očekuje da će tokom zime upasti u recesiju.

Republički zavod za statistiku još nije objavio podatke o građevinskoj aktivnosti u celoj 2022. godini, ali je objavio da je građevinska aktivnost na izgradnji zgrada u trećem kvartalu opala za 17%. Ministarstvo finansija očekuje da će ukupni pad građevinarstva u prošloj godini biti 8,7%. Glavni "krivci" su vrtoglav rast cena repromaterijala, nepredvidljivost troškova u gradnji i primetna oseka u privatnim ulaganjima.

U 2021. troškovi izgradnje porasli su 8,8% u odnosu na 2020. godinu, pri čemu su cene građevinskih materijala imale dvocifren rast tokom druge polovine godine. Ovaj izrazito negativan trend se dodatno ubrzao u 2022, pa su cene repromaterijala porasle za 20 do 50% i nastavljaju da rastu. Uprkos tome na srpskom tržištu još nema otkazivanja ugovorenih projekata. Privatne investicije domaćih investitora ipak beleže pad zbog ekonomske neizvesnosti i povećanja kamatnih stopa. Broj izdatih građevinskih dozvola manji je za 20%. U prošloj godini je odobreno 20% manje stambenih kredita, što je još jedan od znakova usporavanja stambene izgradnje.

Sve nade se polažu u javne investicije koje u 2023. ostaju na visokom nivou od 6,8% BDP-a. U rekordnoj 2021. godini za srpsko građevinarstvo kapitalne investicije su bile oko 7,4% BDP, a ova privredna grana je te godine imala rast od oko 17,6%, jer Srbija nije zaustavila građevinski sektor koji je radio sve vreme tokom korone.