VELJKO ĐURIĆ MIŠINA: Kome u Briselu smeta Srpska pravoslavna crkva (VIDEO)

Kažu da se istorija ponavlja (kao farsa ili tragedija). Ja mislim da to nije tačno već da je nešto drugo u pitanju.

Reč je o ideji. A ideja može biti ostvarena privremeno da bi se u nekim drugim okolnostima ponovo javila. Primer za ovu tvrdnju jeste savremena Ukrajina. Doduše, nije reč o ratu već o zbivanjima u Pravoslavnoj crkvi!

Istočno hrišćanstvo čuva se u pravoslavnim Crkvama: ruskoj, bugarskoj, rumunskoj, srpskoj… Sticajem istorijskih (ne)prilika dogode se neka čuda pa se proglase nove pravoslavne „Crkve“. Tako je u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj (NDH) aprila 1942. godine proglašena Hrvatska pravoslavna crkva (HPC).

Predistorija tog nekanonskog čina je prosta: Kako je realizacija takozvanog srpskog pitanja u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj po ustaškom svetom trojstvu, koje je obznanio Mile Budak, ministar prosvete i bogoštovlja, u Gospiću 15. maja 1941. godine („Jedan dio Srba ćemo pobiti, drugi ćemo raseliti, ostale ćemo prevesti u katoličku vjeru i tako pretopiti u Hrvate. Tako će im se zatrti svaki trag, a ono što će ostati biće zlo sjećanje na njih“) u znatnoj meri zastala usled srpskog ustanka, ustaše su morale da poslušaju gospodare Nemce iz prostog razloga što su oni znatno sposobniji i bogatiji u velikim idejama.

Nemački predlog o rešavanju problema Srpske pravoslavne crkve bio je drugačiji od ustaškog koji su to razrešili zabranom upotrebe imena i obaveznim korišćenjem sintagme „grčko-istočna vjera“. Jednu od ideja kazao je polovinom juna 1941. godine Artur Hefner. operativac vojne obaveštajne službe. Hefner je, naime, predlagao da Srpska pravoslavna crkva treba da se prilagodi nacionalnom karakteru Nezavisne Države Hrvatske i prekine sve veze sa Srpskom (Beogradskom) patrijaršijom. To je istovremeno podrazumevalo organizovanje samostalne crkvene organizacije. Sličnog mišljenja bio je još jedan Nemac u Zagrebu, Zigfrid Kaše, inače fanatični ustaša, koji je o tome govorio Mladenu Lorkoviću, ministru inostranih poslova. Kaše se, naime, zalagao za smirivanje situacije u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj kroz promenu politike prema srpskom narodu a što je, osim ostalog, značilo i stvaranje nekakve Hrvatske pravoslavne crkve.

Poglavnik Ante Pavelić je poslušao Nemce i projekat obznanio u Saboru 28. februara 1942. godine kada je naglasio da „u pravoslavlje ne dira nitko“, ali da Hrvati ne mogu da dozvole postojanje nacionalne crkve čije je središte u drugoj državi.
Pre 33 godine objavio sam knjigu „Ustaše i pravoslavlje – Hrvatska pravoslavna crkva“ i razjasnio mnoge nedoumice oko nemačko-nacističkih projekata Nove Evrope. Drago mi je da su mladi istoričari Aleksandar Stojanović i Rastko Lompar 2019. godine dodali nekoliko novih činjenica o Hrvatskoj pravoslavnoj crkvi i tako pokazali da će biti onih koji će stvarati temelje za (novu) srpsku istoriografiju koje je nestala 1. decembra 1918. godine.

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
Uzgred, Nemci su u svom projektu Nove Evrope našli mesta i za zajednicu pravoslavnih Crkava. U tom kontekstu trebalo je formirati Mađarsku, Nemačku, Ukrajinsku a kasnije sve objediniti u Evropsku pravoslavnu crkvu. Propala je i ta nemačka ideja ali je ostala u tragovima koje sada neki drugi žele da ostvare u naizgled drugačijem istorijskom kontekstu – nema Adolfa Hitlera ni Trećeg Rajha ali ima nove varijante zajednice – Evropska Unija i Brisel sa komesarima.

Nastavak teksta pročitajte OVDE

Dr Veljko Đurić Mišina, istoričar

SKINI APLIKACIJU