Pravoslavna crkva u vrtlogu brojnih (geo)političkih kombinacija i zloupotreba

Vera, uglavnom, predstavlja jedan od tri noseća stuba svakog nacionalnog identiteta (vera, jezik, kulturno i duhovno nasleđe). Shodno tome, svako ko prati ekumenske, papističke ili pak, crkvenodržavne tendencije, mora znati da sopstveni narod izlaže opasnosti od trajnog gubitka identiteta, a time i njegovog opstanka, piše Diogenis Valavanidis.

Odavno smo konstatovali da ne treba biti veliki poznavalac eklisioloških i geopolitičkih prilika, da bi se izveo zaključak da se Pravoslavna crkva u današnjem vremenu našla u vrtlogu brojnih političkih i geopolitičkih kombinacija i zloupotreba. Ovakav sled događaja je još pre 50 godina, predvideo mudri Andre Malro (1901-1976) poznati francuski političar, intelektualac i ministar kulture u vladi čuvenog francuskog državnika Šarla de Gola (1959-1969), koji je rekao da će «Crkva i vera imati značajno mesto u kreiranju geopolitike XXI veka«.

I pored poznavanja navedenih činjenica, veoma nas je iznenadila vest koja je 24.12.2024. g. objavljena na mreži Pravoslavno-istraživačkog centra „Hrizma“, koji se bavi analitikom u oblasti crkvenog života, da Belorusija planira da otvori diplomatsko predstavništvo tj. ambasadu, u Vatikanu. U prilog tome, objavljena je i odgovarajuća uredba republičke vlade broj 988 od 20. decembra 2024. godine na Nacionalnom pravnom portalu.

U istom dokumentu se precizira da je u planu da se ambasada Republike Belorusije pri Svetoj stolici otvori pre 1. septembra 2025. godine. Da iznenađenje bude kompletno, postarao se predsednik Belorusije Aleksandar Lukašenko, koji je pored odluke o otvaranju ambasade u Vatikanu uputio zvaničan poziv papi Francisku, poglavaru Rimokatoličke crkve, da prvi put i istoriji poseti Belorusiju!

Srpska "Duboka Crkva"

Istine radi, neophodno je naglasiti da ovo nije prvi put da predsednik Lukašenko upućuje poziv rimskom episkopu da poseti Belorusiju. Portal «Borba za veru» je još 2009. godine preneo da je tadašnji poglavar rimokatoličke crkve Benedikt XVI primio u audijenciju predsednika Aleksandra Lukašenka, koji ga je pozvao da poseti Belorusiju. Ujedno, to je Lukašenku bila prva poseta zapadnoj Evropi od 1996. godine, jer ga je Zapad dugo izolovao zbog navodnog kršenja osnovnih ljudskih prava u njegovoj zemlji. Tom prilikom se sastao sa italijanskim premijerom Silvijem Berluskonijem kao i ministrom inostranih poslova Frankom Fratinijem.

Ipak, analizirajući najnoviji iznenadni potez beloruskog predsednika, uočavamo da je poziv rimskom episkopu upućen neposredno uoči održavanja predsedničkih izbora u ovoj zemlji, koji su planirani za 26. januar 2025. godine. Isto tako, javna je tajna da je predsednik Belorisuje veoma uznemiren i zabrinut zbog otvorenih pretnji nasilnog preuzimanja vlasti u zemlji! U tom kontekstu, slobodni smo pretpostaviti da je ovim potezom predsednik Lukašenko želeo da održi i ono malo otvorenih kanala komunikacije sa Zapadom, i eventualno, pošalje poruku da bi mogao da bude i »kooperativan»? Ipak, sve navedeno spada u domen špekulacija koje su isključivo političkog karaktera.

Uprkos tome, želimo da verujemo da je predsedniku Belorusije poznato da kada se poglavar Rimokatoličke crkve poziva u posetu nekoj zemlji, osnovni i nezaobilazni red je da ima saglasnost poglavara Pomesne pravoslavne autokefalne crkve, a potom i najvišeg državnog autoriteta u zemlji. Imajući u vidu, da je Beloruska pravoslavna crkva egzarhat Ruske pravoslavne crkve od 11. oktobra 1989. godine, posle raspada Sovjetskog Saveza, a time i pod jurisdikcijom Ruske pravoslavne crkve, pitamo se, ko je od strane crkvenih visokodostojnika uputio poziv papi Francisku da poseti Belorusiju? Da li je u pitanju Mitropolit minski i zaslavski, i patrijaraški egzarh sve Belorusije Venijamin (Tupeko), ili je pak poziv upućen iz Moskovske patrijaršije, što je teže da poverujemo?

Poziv patrijarhu i Saboru SPC: Očuvati veru – prekinuti ekumenističko delovanje, izaći iz Svetskog saveta crkava i ne primati papu

Dok ne dobijemo odgovor na ovo pitanje, slobodni smo da zaključimo da je nedvosmisleno reč o pokušaju sadejstva državnih i crkvenih nadležnosti, što ni u jednom sekularnom društvu nije dozvoljeno. Takva vrsta zabrane je precizno definisana kako državnim, tako i crkvenokanonskim propisima. Na žalost, primeri crkvenodržavne saradnje nalaze pogodno tlo u onim pomesnim autokefalnim pravoslavnim crkvama, u kojima su se ekumenizam i papizam proširili kao zarazna bolest, i od koje su oboleli mnogi crkveni velikodostojnici. Takvih primera ima mnogo, kako u malim tako i velikim autokefalnim pravoslavnim crkvama!

Zbog toga smo više puta ukazivali na neophodnost da se u svim pomesnim autokefalnim pravoslavnim crkvama uputi javni poziv na izolovanje svih duhovno obolelih arhijereja (patrijaraha, arhiepiskopa, mitropolita, episkopa i dr) radi opstanka Jedne Svete, Saborne i Apostolske crkve – naše jedine Pravoslavne crkve, koja je egzistencijalno ugrožena u današnjem vremenu, više nego ikada pre u svojoj dugoj istoriji.

Jedan od najeklatantnijih primera crkveno državne saradnje, koja je pogodila sve vernike u Srbiji, bila je vest da je Srpska pravoslavna crkva (SPC) kao Majka-crkva saglasna sa davanjem autokefalnosti takozvanoj Makedonskoj pravoslavnoj crkvi, i da je 05. jula 2022. godine patrijarh Porfirije uručio Tomos u Sabornoj crkvi u Beogradu, Mitropolitu Stefanu kao arhiepiskopu «Pravoslavne makedonske crkve – Ohridske arhiepiskopije» i mitropolitu skopskom.

Potpuno je nepoznat i neshvatljiv razlog ovakvog postupka kojim se brojna kulturna i duhovna baština srpskih vladara Nemanjića, Mrnjavčevića, Brankovića i dr, kao i grobalja na kojima leže kosti najvećih srpskih junaka i heroja, koji su dali živote za odbranu Južne Srbije i srpskog nacionalnog pitanja u celosti, daje u ruke onima koji su na ideologiji komunizma stvorili jednu titoistočko-komunističko-ateističko-sekularnu tvorevinu, zasnovanu na antisrpstvu, koristeći se imenom grčke Makedonije, koja je 3000 godina bila Helenska i takva će ostati do kraja sveta.

Najrečitiji odgovor na to je dao jedan od najvećih srpskih istoričara kanonologa i naučni savetnik Istorijskog instituta Srpske akademija nauka i umetnosti, prof. dr Miodrag M. Petrović, na portalu Stanje Stvari, 12. februara 2024. godine, u tekstu pod naslovom: Autokefalija “Makedonske pravoslavne crkve – Ohridske arhiepiskopije“ kao nekanonski proizvod crkvenodržavne saradnje:

„…Episkop bački dr Irinej pomoću patrijarha Porfirija postupa slično carigradskom patrijarhu Vartolomeju. Oni tomosima o autokefaliji razbijaju jedinstvo i sabornost Pravoslavne crkve».

„…Kobne posledice Tomosa o autokefaliji ‘Makedonskoj pravoslavnoj crkvi – Ohridskoj arhiepiskopiji’ episkop bački Irinej (Bulović) pokušava da predstavi kao nešto što je dobro i korisno. U vezi s tim objavljen je njegov članak u listu Ortodoksos tipos br. 2407 od 1. jula 2022. godine, str. 1. i 6. Demagoški, propovednički, ali i neistinito, u ime Srpske pravoslavne crkve uzaludno nastoji da opravda Tomos o autokefaliji. Slično je postupio i u intervjuu objavljenom u Pečatu – listu slobodne Srbije, br. 744 od 30. decembra 2022. godine (str. 7-16): ‘SPC je sačuvala, a ne prodala i predala svoje nemanjićke svetinje’. Tu on kaže da su ‘nemanjićke svetinje’ date Makedonskoj crkvi ‘na korišćenje’, što je dostojno smeha. Koliko dovijanja i neistine ima u navedenim njegovim člancima (na srpskom i grčkom jeziku) može se sagledati u napred navedenom mom članku Štetni tomosi o autokefalijama (na srpskom i grčkom). Nastoji da u ime Srpske pravoslavne crkve i patrijarha Porfirija koji je njegovo duhovno čedo, autoritativno nametne javnosti svoju ‘istinu’. Da bi mu Grci, koji nisu naivni, poverovali priči, na kraju članka poziva se na Jovanovo Jevanđelje 8, 32: ‘Poznaćete istinu, i istina će vas osloboditi’. Daje im do znanja da je istina ono što on piše“.

Cilj još uvek nije ostvaren: Patrijarh Vartolomej i papa Franja iza leđa pravoslavnih crkava dovršavaju uniju?

Kao što vidimo iz navedenog teksta prof. dr Miodraga M. Petrovića, tekst episkopa bačkog dr Irineja Bulovića obiluje narcisoidnošću i pokušajem manipulacije. Inače, u srpskim crkvenim i društvenim krugovima, bački episkop dr Irinej Bulović se smatra čovekom koji je bio i ostao blizak svakoj vlasti u poslednjih 30-ak godina. Drugim rečima, pravi promoter crkvenodržavne saradnje.

Uprkos ovako negativnim navodima, prisetimo se primera velikog srpskog patrijarha Germana (1958-1990) koji je 5. maja 1967. godine, kada je na njega vršen nepodnošljiv pritisak od strane komunističkog predsednika Izvršnog veća Srbije Dragog Stamenkovića, da se tzv. Makedonskoj pravoslavnoj crkvi da autokefalnost, čemu se patrijarh German oštro usprotivio, rekavši: „Ovim činom vi od nas tražite da izvršimo samoubistvo“  (Sin. br. 1785, 17. maj 1967; Slijepčević, Makednosko crkveno pitanje, 76-77). Zbog toga je istorija i zapamtila patrijarha Germana kao jednog od najvećih srpskih patrijaraha koji se nalazio na tronu Svetoga Save.

Drugi eklatantan primer crkvenodržavne saradnje predstavlja trenutak kada je 2023. godine današnji poglavar Srpske pravoslavne crkve patrijarh Porfirije, postao član državne institucije tj. Saveta Regulatornog tela za elektronske medije (REM)! Da sramota i bruka budu veće i na zaprepašćenje svih, tada je Porfirije stavio potpis na saglasnost da se rijaliti programi u Srbiji emituju 24 sata dnevno!!! Na to je reagovala tadašnja članica REM-a Judita Popović, koja je odbila da glasa za takvu odluku, i tom prilikom kazala: «Tada sam ostala usamljena u REM-u. Pokušala sam izlaskom u javnost da sprečim donošenje ovakvih loših odluka. Medijska scena se urušava i postala je produžena ruka vlasti» (dnevni list Danas, 04.07.2023).

Ovakav vid crkvenodržavne saradnje predstavlja najgrublji način kojim se narušava poredak Crkvenih kanona koji najoštrije sankcionišu takve postupke. U tom smislu navodimo dva Apostolska pravila, i to:

Apostolsko pravilo 6. glasi: „Episkop ili prezviter ili đakon neka ne uzmilje na sebe svjetovnih poslova; inače neka se svrgne».

Apostolsko pravilo 81. glasi: „Rekli smo, da episkop ili prezviter ne treba da se daje na javne uprave, nego da se bavi samo crkvenim potrebama. Neka se, dakle, skloni ili da toga ne čini ili neka bude svrgnut, jer po zapovjedi Gospodnjoj: niko ne može dva gospodara služiti (Matej 6,24)», kao i drugi crkveni kanoni.

Zaključujući, ističemo da predsednik Belorusije Aleksandar Lukašenko kao predsednik države sa većinskim pravoslavnim stanovništvom, ali i svako drugi ko se usudi da učini sličan korak i uputi poziv Rimskom episkopu da poseti njegovu zemlju, mora da ima u vidu da je Rimokatolička crkva raskolnička i jeretička crkvena zajednica, koja je usvojila brojne novotarije i time se trajno udaljila od naše Jedne, Svete, Saborne i Apostolske Crkve, koja počiva na apostolskim pravilima, odlukama Vaseljenskih i Pomesnih sabora i učenjima svih Svetih Otaca Pravoslavne crkve.

Takođe, neophodno je imati u vidu osnovnu činjenicu, a to je da vera, uglavnom, predstavlja jedan od tri noseća stuba svakog nacionalnog identiteta (vera, jezik, kulturno i duhovno nasleđe). Shodno tome, svako ko prati ekumenske, papističke ili pak, crkvenodržavne tendencije, mora znati da sopstveni narod izlaže opasnosti od trajnog gubitka identiteta, a time i njegovog opstanka.

Diogenis Valavanidis, predsednik odbora za verska pitanja Centra za geostrateške studije

Glas javnosti/Centar za geostrateške studije

(Mišljenja i stavovi u kategoriji LIČNI STAV nisu nužno stavovi redakcije GLAS JAVNOSTI)

SKINI APLIKACIJU