ZOČIŠTE PROSLAVILO ZAŠTITINIKE: Svetim Vračima se mole i Albanci, koji su porušili svetinju (FOTO)

Manastir Zočište, veliku srpsku svetinju između dve enklave, Orahovca i Velike Hoče, posećuju brojni hodočasnici, a specifičan je po tome što se u njemu mole i kosovski Albanci. Dolazili su čak i na zgarište manastira da ih izleče Sveti vračevi Kozma i Damjan, koji se danas proslavljaju.

U Zočištu danas je proslavljena manastirska slava Svetih Besrebrenika i čudotvoraca Kozme i Damjana. Na proslavu manastirske slave bilo je vernika iz mnogih krajeva Kosova i Metohije, centralne Srbije, Crne Gore i Republike Srpske.

Istorija ove srpske svetinje seže u daleki 14. vek, u vreme vladavine Nemanjića, na ostacima stare vizantijske svetinje, ali je njegov ktitor nepoznat. U poslednjim istraživanjima, na mestu današnjeg hrama su pronađeni ranohrišćanski nadgrobni spomenici iz 4. veka, kao i keramika iz 3. i 4. veka. Prvi pisani pomen manastira je u darovnoj povelje Stefana Dečanskog iz 1327. godine. Najstarije očuvane freske u crkvi, koja potiče iz perioda osnivanja, su iz 14. veka.

Kao najvredniju svetinju u manastiru su se čuvali čudotvorne mošti Svetih Kozme i Damjana, koji su posle šiptarskog pogorma sklonjene u manastir Sopoćani.

Najnovija istorija svedoči jedno od mnogobrojnih stradanja ove pravoslavne svetinje. U septembru 1999. godine crkvu Sv. Vrača, nakon dolaska nemačkih snaga KFOR, pripadnici OVK su minirali, a prilikom eksplozije uništene su mnoge vredne freske, ikone i drugi predmeti, kao i srpsko groblje i okolne kuće meštana. Monasi su evakuisani u poslednjem trenutku.

Godinu dana pre demoliranja svetinje oteti su monasi iz manastira i okolni meštani. 

Pre 23 godine, dvojica novinara "Radio Prištine" Đura Slavuja i Ranko Perenić, krenula je da uradi reportažu o povratku prethodno kidnapovanih monaha u ovaj manastir nedaleko od Velike Hoče, ali su skrenuli na pogrešan put i od tada im se gubi svaki trag. i oni su kidnapovanih na putu Orahovac-Velika Hoča, nedaleko od manastira.

Obnova od starog kamena

Svetinja je započela obnovu tek oktobra 2004. godine. Za izgradnju je korišćen kamen stare crkve i nova je skoro identična porušenoj.

Monasi su se vratili na praznik Svete Petke 2004 godine, privremeno se smestivši u kontejnere. Crkva je obnovljena i izgrađena od istog kamena i osvećena na Svete Vrače 14. jula 2007 godine, kada su mošti svetitelja vraćene u manastir.

Kako u Zočištu nema više Srba, manastir najčešće posećuju meštani okolne Velike Hoče i Orahovca i stranci, a prema moštima svetitelja poštovanje gaje i lokalni, ali i Albanci iz drugih krajeva, zbog verovanja u isceljenje bolesti, a neki od njih i zbog griže savesti posle učestvovanja u rušenju manastira.

Ostalo je upamćeno da su Albanci koji su učestvovali u rušenju crkve kasnije izgubili pamet, a njihove porodice tražili od tadašnjeg srpskog patrijarha Pavla, da sami obnove svetinju, što im nije bilo odobreno. Mogli su da posećuju manastir, ali ne da učestvuju u njegovoj obnovi.

U manastiru Zočište kod Orahovca svečano je obeležena slava Svetih Vrača Kozme i Damjana. Liturgijom je načelstvovao iguman manastira Ribnik Prokopije, uz sasluženje igumana Svetih Arhangela Mihajla, igumana manastira Karno iz Republike Srpske, igumana manastira Zočište Stefana i paroha orahovačkog jereja Milana.

SKINI APLIKACIJU