Specijalno izdanje Dušanovog zakonika: ``Sve sudije da sude po zakoniku, a ne po strahu od carstva mi``

Dušanov zakonik usvojen je pre 671. godinu na sutrašnji dan, te se tradicionalno 21. maj obeleževa kao Dan pravosuđa Srbije, a tim povodom izdavačka kuća Mladinska knjiga priprema bibliofilsko izdanje Dušanovog zakonika čije je predstavljanje najavljeno na jesen.

Knjiga će imati dve celine, prva će biti posvećena Stefanu Dušanu i obuhvatiće njegov život od detinjstva preko ustoličenja i vladavine do okolnosti donošenja Zakonika, a u drugom delu nalaziće se prevod Dušanovog zakonika na savremeni srpski jezik, prema Prizrenskom prepisu.

Ovo izdanje biće bogato ručno ilustrovano, po uzoru na srednjovekovna iluminatorna pisma.

Autor teksta je profesor Ðorđe Bubalo, redovni profesor na odeljenju za istoriju Filozofskog fakulteta u Beogradu.

“Original zakonika, za koji se pretpostavlja da je bio izdat u obliku pergamentnog svitka, nije se sačuvao. Najstariji rukopis potiče s kraja XIV veka. Tekst ovog pravnog spomenika poznat nam je na osnovu 26 sačuvanih rukopisa koji su prepisivani sve do sredine XIX veka, uključujući i prevod na rumunski jezik", objašnjava Bubalo.

On dodaje da se zakonik stolećima prepisivao ne samo kao pravni priručnik, već i kao spomenik zlatnog doba srpskog srednjeg veka, uporište težnji srpskog naroda za obnovom državnosti.

Jedan od najvažnijih zadataka Dušanovog zakonika bio je da učvrsti prostranu Dušanovu državu, da ujednači pravne propise različitih oblasti carstva i zbliži novoosvojene gradove i oblasti. Po svom sadržaju Dušanov zakonik pretstavlja skup propisa iz raznih oblasti prava. Najviše je u njemu propisa o uređenju države, o organima vlasti — o vladaru i vlasteli, svetovnoj i crkvenoj, o njihovim obavezama i pravima, o njihovim međusobnim odnosima i njihovim odnosima prema sebrima.

Zakonik je usvojen kako bi se srpska država uredila propisima koji bi važili za čitavo carstvo i za sve njegove podanike. Ovaj zakonik upamćen je kao strog. Prema istorijskim podacima doprineo je opadanju kriminala u vreme carske Srbije, a uređivao je neke od najčešćih prestupa današnjice - krađe, preljube, povrede ugleda i časti.Osim odredbi ustavnog karaktera, Zakonik je regulisao prava staleža, štiteći i najniže slojeve. Imao je kazneno-pravne i procesno-pravne odredbe i odredbe iz porodičnog i naslednog prava. Iako je zapamćen kao veoma strog zakonik, istorijski podaci govore da su upravo takve mere doprinele smanjenju nedozvoljenih radnji u tadašnjoj Srbiji. Ono što je specifično za ovaj carski akt jeste i činjenica da, osim svetovnih prestupa, uređuje i duhovna. Među prvim stvarima koje zakonik uređuje jesu bračni odnosi. Član dva i tri ovog zakonika kažu da niko ne sme da se ženi bez blagoslova svog duhovnika, a ukoliko se to učini "takvi da se rastave". Ne samo da su zakonom uređivani bračni, već i seksualni odnosi, te se kažnjavala čak i "blud među supružnicima".

 II ova je knjiga, u kojoj su odredbe Zakonika približene savremenom čitaocu jezičkim osavremenjavanjem i studijom ličnosti zakonodavca, izraz nastojanja da se očuva i neguje svest o kontinuitetu pravne i državotvorne kulture srpskog naroda", navodi Bubalo.

Iz Mladinske knjige najavljuju da će Zakonik cara Stefana Dušana u njihovom izdanju biti i sam po sebi jedinstveno umetničko delo, ali i čuvar srednjovekovne zaostavštine i knjiga koja se ostavlja u nasleđe.

(Izvor: Tanjug)

SKINI APLIKACIJU