OTVORENO PISMO SRPSKOJ AKADEMIJI NAUKA I UMETNOSTI: istorijski falsifikat ili elementarno neznanje?

Posle dvogodišnjih priprema, u Galeriji SANU  otvorena je izložba slika akademika Vlaha Bukovca pod nazivom „Vlaho Bukovac – slikarstvo neprolazne lepote”.

Autor ovog značajnog projekta – dr Igor Borozan, vanredni profesor na Odeljenju za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta u Beogradu – ovom izložbom želeo je da osvetli  značaj Bukovčevog delovanja u srpskoj kulturnoj sredini. Prof. dr Borozan je i autor naučno-stručne monografije, odnosno pratećeg kataloga izložbe: „Umetnički preobražaji Vlaha Bukovca u kontekstu evropskog slikarstva”.

I u katalogu prava "šok bomba" - Pored portreta tragično stradalog kralja Jugoslavije Aleksandra Karađorđevića (koji portret je nesumnjivo remek delo velikog umetnika Vlaha Bukovca) stoji prikaz da je država koju je on stvorio stvorena na temeljima Austrougarske monarhije?!

Ova nečuvena i šokanta tvrdnja autora kataloga izazvala je prvo šok, pa nevericu i na kraju žestoku reakciju javnosti. A dvojica intelektualaca, advokat Goran Petronijević i dr Branimir Nešić poslali su otvoreno pismo SANU, koje prenosimo.

                     **********

Dragi naši, (ili Vas narod ove napaćene zemlje tako doživljava) akademici Srpske akademije nauka i umetnosti.

Još se nije slegla prašina sa sada već "čuvenog naučnog otkrića Vašeg predsednika akademika Vladimira Kostića - da Kosovo nije srpsko, a već nas naša intelektualna elita šokira novim „naučnim“ otkrićem da je Kraljevina SHS (Jugoslavija) nastala na temeljima „K und K“ monarhije!

Moramo priznati, da smo odmah nakon obznane ovog naučnog otkrića prionuli na proveru istorijskih činjenica, a ujedno i proveru svog skromnog poznavanja istorije sopstvene države.

Pomislili smo da su nas o istoriji nastanka nekadašnje nam države, obmanjivali i prikrivali istorijske činjenice, isto onako uspešno kao što su nam prikrili da smo bili jedini narod u Evropi sredinom XX veka, koji je imao dva, dok drugi nisu imali ni jedan antifašistički pokret.

Nismo mogli naći niti istorijskih činjenica, niti opravdanja  prikazu koji je na izložbi jednog od najvećih slikara i portretista XX veka Vlaha Bukovca, organizovanoj u Vašoj galeriji, a koju ste kao ova akademija podržali, da je prva država južnih Slovena 1918. godine nakon velikog rata nastala na temeljima Austrougarske monarhije?!

Autor ove izložbe i očigledno autor kataloga i prikaza koje ste kao akademija podržali vanredni profesor Beogradskog univerziteta dr. Igor Borozan, profesor istorije umetnosti na Filozofskom fakultetu je ovakvu tvrdnju samouvereno izneo.

Pored portreta tragično stradalog kralja Jugoslavije Aleksandra Karađorđevića (portret je nesumnjivo remek delo velikog umetnika Vlaha Bukovca) stoji prikaz da je država koju je on stvorio stvorena na temeljima Austrougarske monarhije?!

Nije potrebno imati znanje iz oblasti prirodnih nauka, arhitekture i građevinarstva da bi se pravilno protumačila ovakva odrednica. Zidati kuću na temelju već nečeg što je postojalo znači obnoviti u postojećim okvirima nešto što je uništeno. Obnavlja se samo ono što je imalo neku vrednost i obnavlja se od onoga ko je tu vrednost video, prepoznao i izrazio želju za njegovom restauracijom.

Da li ovo znači da uvaženi autor žali za državom kakava je bila Austrougarska monarhija, nije nam poznato ali bismo izrazili ozbiljnu rezervu u pogledu realnih istorijskih činjenica i „zasluga“ Austrougarske monarhije za nastanak prve države južnih Slovena.

Kako je autoru promaklo da se u temeljima prve južnoslovenske države nalaze uzidana državotvornost više srpskih država sa prostora Balkana?

Kako mu je promaklo da je srpski narod svojim velikm stradalištvom i istorijskom pobedom nad silama Osovine, uz pomoć ideje o ujedinjenju južnih Slovena, u tom trenutku prisutne kod gotovo svih južnoslovenskih naroda, napravi ovu državu? Da li je ona bila potrebna srpskom narodu, dobra ili loša, to ovoga puta neće biti tema rasprave?

U najmanju ruku je čudno da ovo „naučno“ otkriće autorove izložbe obznanjuje u vrlo specifičnom istorijskom trenutku za srpski narod i srpsku državu, takođe je neshvatljivo da autor prilikom svog naučnog istraživanja (koje je verovatno sproveo), nije naišao na podatke o svim zločinstvima Austrougarske monarhije nad prvenstveno srpskim a i drugim južnoslovenskim narodima koji su ušli u sastav ove države?!

Kako je moguće da autor ove izložbe ne zna za stotine hiljada masakriranih srpskih civila u ofanzivama austrougarske i nemačke vojske nakon povlačenja srpske vojske sa teritorije tadašnje Srbije?

Da li možda autor misli na okupacioni karakter austrougarskih vlasti u odnosu na južnoslovenske prostore i narode, ili na ankesiju Bosne i Hercegovine?

Ako je iz ovoga izvukao zaključak da je Austrougarska monarhija postavila temelje nove države onda sa žaljenjem moramo da konstatujemo da takav naučni zaključak autora izložbe ne može proći ni istorijsku ni logičku proveru.

Uvažena gospodo akademici Srpske akademije nauka i umetnosti, ukoliko ste podržali ovakvu izložbu, morali ste primetiti ovakve skaradnosti u njenom prikazu. Posebno kada ovo kažemo mislimo na uvažene akademike Srpske akademije nauka i umetnosti kojima je istorija i istorija države i prava donela zvanje akademika.

Ukoliko Vam je ovako nešto „podmetnuto“, što se ne može isključiti, pozivam Vas da u odbrani Vaše institucije, Vašeg ličnog akademskog integriteta i istorijske istine da reagujete i ovakav istorijski falsifikat ili elementarno neznanje na odgovarajući način sankcionišete.

Pismo su potpisali advokat Goran Petronijević i dr. Branimir Nešić

Projekat su finansijski podržali: Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije i Sekretarijat za kulturu grada Beograda!

                           **********

 Glas javnosti - Priredio: Vladan Dinić

SKINI APLIKACIJU