Glas Javnosti

KRATAK PREGLED DINASTIJA SRBIJE: Podsetite se istorije svoje zemlje!

Društvo
Autor: Glas javnosti

U školi smo učili o našim dinastijama ali je pitanje koliko ih se sećamo. Uz naš tekst se možete podsetiti svog znanja ili pak naučiti nešto novo.

Vlastimirovići

Dinastija Vlastimirović bila je prva kraljevska dinastija srpskog naroda koji su vladali od 7 do kraja 10 veka.. Vizantijski car Konstantin VII Porfirogenit (r. 913–959) pominje da je srpski presto nasledio sin, tj. Prvorođeni, iako je u njegovom nabrajanju srpskih monarha jednom prilikom postojao trijumvirat. Srbi su do 10. veka uspostavili nekoliko država: Srbiju ili Zagorje (zaleđe) koje se sastojalo od Srbije (poznate kao Raška, Bosne; i Pomorje koje su činili Diokleja, Zahumlje, Paganija, i Travunija. Vizantinci su srpske vladare titulirali kao knez ili „arhont“.

 

Vojislavljevići

Vojislavljevići su druga srpska dinastija koja je vladala od kraja 10 do kraja 11 veka. Aneksijom Rašije, prethodne krunjske zemlje i sedišta Srbije, okrug oko grada Duklje prerasta u Kneževinu, gde vođe usvajaju naslovni arhont Srba (označavajući vrhovno vođstvo među Srbima) zajedno sa njihovim službama pod vizantijskim nadmoćnošću. Prvi funkcioner bio je Petar Dukljanski, čiji pečat imamo tek u 19. veku. Sledeći poznati je Jovan Vladimir, koji je postao bugarski vazal. Stefan Vojislav uspeva da kraljevstvu da nezavisnost, istoimeni je osnivač Vojislavljevića koji su vladali Dukljom od početka 11. veka do 1120-ih. Dinastija je bila kadetska grana prethodnih Vlastimirovića.

Vukanovići

Vukanovići su kadetska dinastija od Vojislavljevića koji su vladali od kraja 11 veka do treće četvrtine 12 veka. Sredinom 11. veka Mihailo I je oslobodio Rasciju od vizantijske vlasti i za kneza samostalno imenovao njegovog sina Petrislava. 1083. godine Konstantin Bodin imenuje braću Vukana i Marka, sinove Petrislava, za vladare Rascije. 1089. godine Vizantinci zauzimaju Bodin, a Vukan zadržava nezavisnost, osnivajući dinastiju Vukanović. Vukanovići u narednim decenijama brzo polažu pravo na sledeće srpske domene, a do 1148. godine pomorski posedi se ujedinjuju sa unutrašnjošću. Vizantijsko carstvo je ponekad interveniralo na političkoj sceni, a ponekad je Srbija imala Mađarsku za glavnog saveznika. Dinastija je vladala do 1165. godine, kada su Vizantinci uspostavili dinastičku granu.

 

Nemanjići

Nemanjići su četvrta srpska dinastija koja je vladala poslednje četvrtine 12 veka do 14 veka. Nemanjići su bili najistaknutija dinastija Srbije u srednjem veku. Kneževska, kraljevska i carska kuća dala je dvanaest srpskih monarha, koji su vladali između 1166. i 1371. Njegov rodonačelnik bio je Stefan Nemanja, potomak pitomačke grane dinastije Vukanović (1101–1166). Posle Nemanje, svi monarsi su koristili Stefana kao lično ime ili ime vladara, tradiciju usvojenu za kraljevske pretenzije. [A] Monarsi su započeli kao Veliki knezovi, a krunisanjem Stefana Nemanjića 1217. godine carstvo je unapređeno u kraljevina, a Srpska pravoslavna crkva osnovana je 1219. Stefan Dušan je 1346. godine krunisan za cara Srba i Grka, a Arhiepiskopija srpska uzdignuta u patrijaršiju. Vladavina dinastije u Srbiji okončana je 1371. godine, smrću bez deteta Stefana Uroša V.

Nakon sloma velikog srpskog carstva njegovim delovima su vladale vlastelinske porodice Lazarevići, Mrnjavčevići, Dejanovići, Brankovići, Balšići i Crnojevići.

Obrenovići

Obrenovići su bili srpska dinastija koja je vladala Srbijom od 1815. do 1842. godine, i ponovo od 1858. do 1903. Na vlast su došli vođstvom svog rodonačelnika Miloš Obrenović I u srpskom ustanku 1815–1817 protiv Osmanskog carstva, što je dovelo do formiranja Kneževine Srbije 1817. Dinastija Obrenović tradicionalno je bila u savezu sa Austrougarskom i protivila se dinastiji Karađorđević koju je podržavao Rus. Vladina porodica završila se državnim udarom vojnih zaverenika, često poznatih i danas kao Crna ruka, koji su napali kraljevsku palatu i ubili kralja Aleksandra I, koji je umro bez naslednika. Narodna skupština Srbije pozvala je Petra Karađorđevića da postane kralj Srbije.

Karađorđevići

Dinastija Karađorđević je srpska porodica, koju je osnovao Karađorđe Petrović (1768-1817), veliki vožd („veliki vođa“) Srbije tokom Prvog srpskog Ustanak 1804-1813. Tokom 19. veka relativno kratkotrajnu dinastiju podržavalo je Rusko carstvo i suprotstavljala se dinastiji Obrenović koju je podržavala Austrougarska. Posle Karađorđevog atentata 1817. godine, Miloš Obrenović osnovao je kuću Obrenovića. Dve kuće su se potom nekoliko generacija takmičile za presto. Posle atentata na kralja Obrenovića Aleksandra, Aleksandra I Srbije 1903. godine, Skupština Srbije izabrala je Karađorđevog unuka Petra I Karađorđevića, koji je tada živeo u egzilu, da zauzme tron Kraljevine Srbije. Uredno je krunisan za kralja Petra I, a malo pred kraj Prvog svetskog rata 1918. godine, predstavnici tri naroda proglasili su Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca sa Suverenom Petrom I. 1929. kraljevina je preimenovana u Jugoslavija, pod Aleksandrom I, sinom Petra I. U novembru 1945. porodica je izgubila tron kada je Savez komunista Jugoslavije preuzeo vlast tokom vladavine Petra II.

 

(Glas javnosti)

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu.

SKINI APLIKACIJU

glas javnosti android
glas javnosti IOS


POVEZANE VESTI




KOMENTAR