Kralj Aleksandar je od Berana napravio grad: Vasojevići ne priznaju parolu „Nikad više 1918“

Koliko su Vasojevići cijenili i poštovali Kralja govori podatak o tome da je, 9. oktobra 1934., kada je ubijen, ''plakala cijela Limska dolina''. Bilo je i crnih barjaka na pojedinim kućama, a mnogi su crnogorske kape sa četiri ocila nosili sa crnim florom. Vasojevići su bili duboko svjesni koga i šta gube... ''

Sto dvije godine je od završetka Prvog svjetskog rata, u kojem je pobjedu odnio Karađorđev potomak, Kralj Aleksandar I Karađorđević, koji je rođen u Crnoj Gori, na Cetinju, 1888. godine, kao sin kralja Petra Karađorđevića i Zorke Petrović, kćerke kneza i kralja Nikole. Živio je i školovao se u Ženevi i Petrogradu, a kao školovani oficir aktivan je učesnik prvog i drugog Balkanskog rata i Prvog svjetskog rata. Upravo pred sâm Prvi svjetski rat postaje regent i tako njegovo faktičko upravljanje zemljom i vršenje vlasti traje punih 20 godina. Bio je kralj Srbije, kralj Srba, Hrvata i Slovenaca, a 3. oktobra 1929. godine državu je nazvao jedinstvenim imenom – Kraljevina Jugoslavija.

Kralj Aleksandar je bio državnik, vojskovođa, oslobodilac, ujedinitelj, evropejac, mirotvorac, riječju velika ličnost svoga vremena i kao takav zasmetao je fašistima i Hitleru, koji 9. oktobra 1934. godine izvršiše na njega atentat u francuskom gradu Marselju. I njemu je narod Polimlja podigao davne 1929. godine Spomenik u čast puštanja u saobraćaj puta Berane-Bijelo Polje, čemu je prethodila njegova posjeta Vasojevićima i Crnoj Gori 1925. godine.

Povodom puštanja u saobraćaj kolskog puta Peć-Andrijevica 1925. godine bio je organizovan veliki sabor na Knjaževcu kod Andrijevice, na kojem su bili kralj Aleksandar i kraljica Marija. Na slavoluku, na ulazu u Berane, bili su ispisani stihovi pjesnika Mila Vukovića, načelnika opštine Berane:

“Rodna gruda ove zemlje,
kolijevka Vožda – djede,
stoljećima čekala Te,
Kralju slave i pobjede!“

A na tom slavlju narodni guslar Vuko Adžić pjevao je pjesmu o vasojevićkom porijeklu Karađorđa. Tada neko od prisutnih upita kralja: “Veličanstvo, je li ovo tačno?“, a kralj potvrdi: “Tačno je!“

O njegovoj posjeti Vasojevićima podaci govore da su kralja u svim mjestima kroz koje je prošao dočekivali ugledni prvaci i domaćini toga vremena. Na Čakoru ga je između ostalog pozdravio narodni poslanik i učitelj iz Velike Novica Popović. U Andrijevici ga je dočekao Đukan Vulević, učitelj iz Trešnjeva, sa svojim đacima i tražio izgradnju nove škole u Trepči, što je i učinjeno. Berane je posjetio 17. septembra 1925. godine u pratnji Marka Cemovića i drugih velikodostojnika. Prilikom dolaska u manastir Đurđevi Stupovi dočekali su ga pozdravnim govorima iguman Josif Lekić i profesor i književnik Dragiša Boričić. Prilikom te istorijske i, ispostaviće se, i jedine posjete srpskog kralja Crnoj Gori do danas, isticano je sa radošću i ponosom porijeklo Karađorđevića iz Vasojevića. Zanimljivo je da je na primjedbu jednog uglednog domaćina (“Zašto Vasojevići nemaju poslanika u Skupštini Jugoslavije?“) kralj odgovorio riječima: “Šta će vama poslanici, vi imate kralja!“. Mnogo godina kasnije Radovan Bećirović Trebješki, poznati guslar i pjesnik, slikovito je stihovima prikazao i dokazao porijeklo Karađorđevića:

“…Kad pogledaš na Vasojeviće,
tu je bilo Karađoka biće,
odatle mu sveta loza niče,
te se njime pokoljenja diče“.

Kralj Aleksandar je visoko cijenio Vasojeviće i njihov doprinos u borbi za oslobođenje i ujedinjenje srpskog naroda, što najbolje govori podatak da je sa prostora Vasojevića zlatnu Obilića medalju za hrabrost dobilo 196 učesnika, srebrnu 765, a medalju za revnosnu službu 96, što čini ukupno 1057 odlikovanja. Koliko su Vasojevići cijenili i poštovali Kralja govori podatak o tome da je, 9. oktobra 1934., kada je ubijen, “plakala cijela Limska dolina“. Bilo je i crnih barjaka na pojedinim kućama, a mnogi su crnogorske kape sa četiri ocila nosili sa crnim florom. Vasojevići su bili duboko svjesni koga i šta gube… ‘‘

U Beranama je kralj Aleksandar Karđorđević pred polazak podario 3000 dinara Domu trezvenosti, zatim 1000 dinara Ženskoj radničkoj školi, 1000 dinara najboljem đaku Učiteljske škole, 3000 dinara radničkom zanatlijskom udruženju, 3000 dinara podmladku Crvenog krsta gimnazije, 10000 dinara sirotinji, za dovršetak sudske zgrade 5000 dinara, za gradnju zgrade gimnazije je obećao novčana sredstva i prihvatio je potrebu izgradnje puta Berane-Rožaje-Kosovska Mitrovica.

KRALj ALEKSANDAR OD BERANA NAPRAVIO GRAD

S obzirom na neutemeljena i zlonamjerna tumačenja u Crnoj Gori da kralj Aleksandar ne zaslužuje “preveliko poštovanje“ i da je njegovanje njegovog “kulta“ anahrono, mi ćemo za ovu priliku saopštiti samo ono što je učinio za naše Berane. Naime, kralj Aleksandar je sagradio zgrade – Skupštine opštine, Suda, Gimnazije, Doma trezvenosti (danas Polimski muzej) – koje su do danas ostale onolike kolike su bile i u njegovo vrijeme, bez dogradnji ili adaptacija narednih generacija, što jasno govori da je u arhitektonsko-građevinskom smislu udariuo temelje izgleda nekadašnje varoši u moderan gradić koji i danas još uvijek ne nalazi snage i mogućnosti da potrebe svojih stanovnika proširi na nove sadržaje. Uz put Bijelo Polje-Berane, podignut 1929. godine, ovo je konkretan učinak kralja Aleksandra na ovom području, koju ni domicilni vladari Crne Gore nijesu nadmašili do današnjih dana!

Pošto je ovih dana bilo parola nikad više 1918. danas je baš dan kada se nakon sto godina od ujedinjenja može trijezne glave govoriti o tome šta je naprimjer oblast Vasojevića dobila od te “trule“ kako su komunisti govorili Jugoslavije.

To najbolje potvrđuje primjer tadašnje štampe koji nam je “donio na znanje“ Nebojša Babović, koji u svom komentaru kaže: “Sadašnje zgrade Gimnazije, Opštine, Polimskog muzeja, prva bolnica, dom zdravlja, putevi prema Bijelom Polju i Peći preko Čakora, elektrifikacija i uopšte prelazak iz kasabe u grad su nasljedstvo prve Jugoslavije u Beranama.

Krokodilske suze i jad depesovih posla(uš)nika u parlamentu demantuje i naziv glavne beranske ulice koja je nosila ime izvikanog i prežvakanog Kralja Nikole.
Činjenica je da i danas ne znamo šta je država i koliko veći ekonomski prostor daje više mogućnosti. Posebno kada taj prostor čine bliska plemena mahom istog jezika i običaja. A perspektiva današnje države je velikopodgorički projekat, metropolizacija koju nije briga kako žive divljaci na granicima u koju se zastavu kleli.

(Izvor: in4s.net)

SKINI APLIKACIJU