USVOJENA VIDOVDANSKA DEKLARACIJA: Beranci doneli akt o odbrani svetinja!

U Beranama usvojena vidovdanska deklaracija mreže srpskih nevladinih organizacija “Srpska narodna odbrana Vasojevića i Limske doline“

Prostor na kojem je nastala i delovala svetosavska Budimljanska mitropolija činio je središnji deo srpske srednjovjekovne države, a raskošna Limska dolina bila je i ostala kičma srpskog naroda

Tako je na Vidovdan na svečanostima upriličenim povodom ovog velikog praznika Srpsko istorijsko- kulturno društvo “Nikola Vasojević“- Berane, Uruženje ratnih dobrovoljaca 1912-1918 njihovih potomaka i poštovalaca Berane i Udruženje srpskih književnika u otadžbini i rasejanju za Crnu Goru-Andrijevica usvojili su deklaraciju o odbrani svetinja u Crnoj Gori. Deklaraciju je pročitao predsjednik Srpske narodne odbrane istoričar Goran Kiković.

Mi ovde danas sabrani tražimo da se takozvani zakon o slobodi veroispovijesti, koji je usvojen krajem prošle godine a u vezi sa očiglednim činjenicama i argumentima vezanim za našu drevnu episkopiju Budimljansku i sadašnju eparhiju Budimljansko-nikšićku.

Svima je poznato da je današnja obnovljena eparhija budimljansko-nikšićka uvijek bila sastavni dio SPC i tako će i ostati, a manastir Đurđevi stupovi je bio i ostao sedište naše episkopije. Nikada ni po koju cijenu, nećemo dozvoliti da se crkve i manastiri naše eparhije otimaju i daju na “korišćenje“ tzv.crkvi Miraša Dedejića”odnosno da će se dnevna lavra Nemanjića naći u podstanarskom statusu nakon osam vekova postojanja.

Svi istoričari i istraživači ovog područja se slažu u jednom što je napisao pišući o „budimljanskoj mitropoliji od ustavljenja do gašenja“ u „Tokovima“, časopisu za nauku, književnost i društvena pitanja (Berane, decembar 1994.), akademik Miomir Dašić koji je zaključio:

 "Prostor na kojem je nastala i djelovala svetosavska Budimljanska mitropolija činio je središnji dio srpske srednjovjekovne države, a raskošna Limska dolina bila je i ostala kičma srpskog naroda".

Ljudi ovog podneblja – bogonosci i ostali – davali su ogroman doprinos kroz vekove duhovnom i kulturnom životu našeg pravoslavnog sveta. Na prostoru Budimljanske, Petrovske i Mileševske (pre toga Dabarske) mitropolije, „na svetim vodama Lima“, u srcu srpske srednjevekovne države gde su istraživači i otkrili i popisali oko osamdeset manastira, crkava i drugih bogomolja ponikla je srpska pismenost, sa ovog pitomog prostora Raške zemlje izvio se onaj zlatni luk književnosti koji je u usponu do danas (u Bijelom Polju napisano je Miroslavovo jevanđelje, remek delo srpske pismenosti i minijaturne umjetnosti); na ovom i susednom prostoru rođeni su, živeli i stvarali prvi značajni pisci srpske biografske književnosti (Sveti Sava, Stefan Prvovenčani, arhiepiskop Danilo i dr.), stvorivši tako temeljnu književnu baštinu koju je dostojno obogatila i dalje bogati svojim literarnim i drugim intelektualnim ostvarenjima plejada književnih i drugih intelektualnih poslenika i u ovo naše doba. Ovde, iz pitome doline Lima, iz istorijske Budimlje, najverovatnije iz katedralnog hrama Đurđevih Stupova i njegove prepisivačko-slikarske šudikovske škole, potekao je i talentovani fresko-slikar, živopisac pop Strahinja Budimljanin, najveće slikarsko ime poslednjih decenija 16-tog i prvih decenija 17-tog vieka.

Iz Budimlje „ot manastira Šudikove“ otisnuo se u sviet i čuveni minijaturni slikar (ilustrator) i štampar monah Mojsej Budimljanin, koji je sa poznatim cetinjskim tipografom Makarijem, u štampariji Božidara Vukovića Podgoričanina, radio na štampanju ćiriličnih knjiga u Veneciji zatim u Trgovištu (Vlaškoj). U Tifranskoj klisuri, na ušću Budimske rijeke u Lim, na desnoj obali hučnog Lima, oko 200 godina, u manastirskoj tišini, radila je šudikovska prepisivačka škola u kojoj su prepisane brojne knjige i umnoženi mnogi crkveni tekstovi.

U dolini Lima zračile su svetosavskim, pravoslavnim duhom njene mitropolije još od proglašenja srpske autokefalne crkve (1219 godine). Sa mitropolitske katedre iz manastira Đurđevih Stupova kao i sa katedra crkve Svetog Petra i manastira Mileševo, nastavljeno je širenje svetosavlja i u vreme teškog turskog ropstva, crkvena zvona i glas kaluđera pozivao je narod da izdrži i u najtamnijem periodu srpske istorije, kad mu je zapretila bezdana propast, glas nade pozvao ga je da se drži svoje vere i crkve i da se ne odrekne borbe za nacionalni opstanak.

Sa ove svete zemlje – iz doline Lima, Raške i Ibra – ponikli su prvi srpski državnici, vladari, političari, diplomate i znameniti duhovnici, pa i prvi srpski svetitelji (Sv. Simeon Mirotočivi, Sv. Sava, Sv. Stefan Prvovjenčani, Sv. kralj Stefan Dečanski i dr).

U dolini Lima, Ibra i Raške mnogi spomenici i svetinje svedoče o autohtonoj graditeljskoj školi u istoriji graditeljstva i umetnosti poznatoj pod imenom Raška škola. Ta velika graditeljska škola sa svojim monumentalnim građevinama i visokim umetničkim dometima prevazilazila je (i prevazilazi i danas) nacionalne granice.

Veličanstveni spomenici kulture i svetinje: Studenica, Đurđevi Stupovi u budimljanskoj župi, Sv. Petar u Bijelom Polju, Sopoćani, Mileševo, Arilje, Sv. Nikola u Topolici, kao i druge brojne crkve i manastiri u dolini Lima, pa i oni koji nisu imali sreće da u celosti prežive varvarska razaranja Turaka, njihova pustošenja i paljenje, i danas svojom monumentalnošću i sjajem, neki makar u ostacima temelja, svedoče o jednoj velikoj civilizaciji i razvijenoj kulturi srpskog naroda u srednjem veku i na ovom prostoru.

Upravo ti brojni spomenici i svetinje, među kojima su Polimski najbrojniji, i danas izazivaju divljenje evropske i svetske kulturne javnosti, dokazi su velikog dometa naše srednjovekovne kulture i razvijenog, duhovnog života naših dalekih predaka, još u vreme pre nego što su nastale velike civilizacije na Zapadu Evrope.

To sve dokazuje da je ovaj prostor imao individualnost tokom svog istorijskog postojanja, isticao se osobenošću i bogatstvom duhovnog života, posebno delatnosti njenih episkopija i mitropolija. Teritorija budimljanske mitropolije, od svog nastanka pa do gašenja imala je izuzetno veliku geopolitičku ulogu u povezivanju srpskih država – Zete i Raške. Polimlje je bilo njihova spona, a u doba Nemanjićâ središnji dio ovih srpskih ujedinjenih zemalja, da bi u novovekovnoj istoriji, kada se kroz oslobodilaštvo stvaraju i izgrađuju dve nacionalne srpske države – Crna Gora i Srbija – takođe, imalo značaj čvrste njihove veze, kopče. I tako sve do današnjih dana, bez obzira što su trenutno Srbija i Crna Gora fizički razdvojene i nisu deo iste državne zajednice.

Današnja obnovljena eparhija budimljansko-nikšićka je sastavni dio SPC i tako će i ostati, a manastir Đurđevi stupovi je bio i ostao sedište naše episkopije. Nikada ni po koju cijenu, nećemo dozvoliti da se crkve i manastiri naše eparhije otimaju. Spremni smo da se zatvorimo u naše svetinje i da ih branimo kao i naši preci što su činjeli u proteklim vekovima, kada su svetinje branili od Turaka.

Pozivamo narod Vasojevića i Polimlja da istrajemo u našoj borbi i da svi budemo uz svoju eparhiju Budimljansko-nikšićku, našeg preosvećenog vladiku Joanikija, naše sveštenstvo i monaštvo i da pokažemo otimačima naših svetinja da smo spremni da ih branimo!“.

Amin.

(Izvor: In4s)

SKINI APLIKACIJU