Zašto se beogradsko groblje iz 19. veka zove NOVO? I kako su Beograđani sahranjivani na "dalekoj periferiji" -TAŠMAJDAN (FOTO)

Groblje koje se nalazi u Ruzveltovoj ulici verovatno je najlepše i najuređenije groblje u Srbiji i svojevrstan beogradski "muzej na otvorenom". Ovo mesto većina prestoničana poznaje pod nazivom "Novo groblje". Ali, ako je tako - gde je onda Staro groblje?!

Srpska prestonica nekada je izgledala potpuno drugačije od grada kakav danas poznajemo. U vreme kada je Beograd bio tek jedna od turskih varoši, centar grada za srpsko stanovništvo nalazio se u Karađorđevoj, a ne u ulici Kneza Mihaila koja je bila daleka periferija, piše Istorijski zabavnik.

Zato i ne čudi što se upravo tu, nedaleko od Varoš kapije, na mestu gde je počinjala Gospodska, a danas Brankova ulica, nalazilo i najstarije srpsko prestoničko groblje. Ono se još u 17. veku delilo na Veliko groblje, koje se prostiralo na padinama Zelenog venca, i na Kužno groblje gde su se sahranjivali umrli od zaraznih bolesti, naročito od kuge, koje se nalazilo duž današnje Ulice maršala Birjuzova.

Srpska uprava nad gradom donela je sa sobom i promene što se tiče mesta sahranjivanja tadašnjeg stanovništva. Knez Miloš je uvideo značaj starog jezgra grada, pa je 1826. godine naredio preseljenje varoškog, starog groblja sa Zelenog venca na tadašnju “daleku periferiju” Beograda – Tašmajdan.

Bilo je to prvo “novo” groblje, ali je rastom prestonice i širenjem Beograda na Vračar, Slaviju i Tašmajdan i ono “zastarelo”. Nekih 50 godina nakon prvog seljenja, prestonički pokojnici su ponovo bili spremni za pokret. Tašmajdansko groblje se našlo u sred naraslog grada i postalo je nedovoljno za njegove potrebe.

Naziv „Tašmajdan" na kome je nastalo Tašmajdansko groblje, proizašao je iz turskog imena za kamenolom. Prema nekim starim izvorima, može se reći da su sve stare zgrade u Beogradu obložene ovim kamenom iskopanim odavde. „Katakombe” nastale nakon uklanjanja kamenih blokova, služile su kao deponije municije i vojna skladišta.

Kada su Turci prvi put 1867. godine bombardovali varoš katakombe su služile i kao skloništa za ranjene vojnike i narod.

Na području Tašmajdana, iskopavanjem kamena zabeleženo je još od rimskog doba. Mnogi od kamena koji su ugrađeni u vodene tokove, zgrade i hramove rimskih zgrada Singidunuma potiču iz kamenoloma na Tašmajdanu.

Inicijativa o novom izmeštanju i pravljenju “novog, novog groblja” pojavila se već 1871. godine, da bi Tašmajdan konačno bio “raseljen” 1927. godine.

I tako je, kao treće organizovano groblje, Beograd dobio svoj “muzej na otvorenom” – Novo groblje.

(Glas javnosti)

SKINI APLIKACIJU