Otkriven Vučićev tajni plan za ostanak na vlasti: Novu vladu vodiće Marko Đurić, sledi pomirenje sa Hrvatskom i potpuni zaokret ka SAD i EU

U srpskim političkim krugovima se priča da bi manja grupa levoliberalnih, prozapadnih političara iz Vučićeve administracije mogla da preuzme jaču ulogu u vlasti i da Srbiju više okrene ka SAD i EU, piše zagrebački Nacional.

Tekst prenosimo u celosti:

"Visoki izvor blizak srpskoj administraciji otkrio je Nacionalu krajem prošle nedelje – neposredno nakon što su američke sankcije Naftnoj industriji Srbije (NIS) zbog većinskog vlasništva Gasproma u toj kompaniji stvorile novi pritisak na Srbiju, koji preti da imaju veoma negativan uticaj na poslovanje hrvatskog Janafa – da ove novonastale okolnosti mogu neočekivano doprineti političkom pomeranju srpske administracije ka SAD i EU, ali mogu čak imati neočekivano pozitivan uticaj na odnose Srbije i Hrvatske.

Ovaj izvor navodi da bi pomenuti zaokret mogla da predvodi manja grupa levoliberalnih, prozapadnih političara u Vučićevoj administraciji, te da bi u tom kontekstu aktuelni ministar spoljnih poslova Srbije Marko Đurić mogao dalje da napreduje i postane premijer u eventualnoj rekonstrukciji. Vlade Srbije zbog pojačanog pritiska na predsednika Srbije Aleksandra Vučića zbog tragične nesreće u Novom Sadu 1. novembra 2024. godine, koja je odnela petnaestak života. Isti visoki izvor tvrdi da bi eventualnim manevrom u cilju smanjenja pritiska protesta Vučić mogao da smeni Miloša Vučevića, bivšeg gradonačelnika Novog Sada, sa premijerske funkcije.

Marko Đurić je bivši šef Kancelarije za Kosovo i Metohiju Vlade Srbije, čiji su politički izgledi u Vučićevoj administraciji značajno porasli pre skoro sedam godina kada su ga kosovske vlasti u Kosovskoj Mitrovici ponižavajuće uhapsile, odvele na saslušanje u Prištinu, a potom proterale. nego sa Kosova. Posle te dramatične epizode, Vučić je poslao Đurića za ambasadora u SAD, gde se istakao stvaranjem široke mreže političkih kontakata na obe strane američkog političkog spektra, a potom napredovao do mesta ministra spoljnih poslova.

Povodom pobede Zorana Milanovića na predsedničkim izborima u Hrvatskoj, Đurić je za Radio-televiziju Srbije rekao da je „za Srbiju veoma važno da sa Hrvatskom gradi dobre, čvrste, kvalitetne odnose, bilo politički popularne ili nepopularne”.

Đurić je ocenio i da je unapređenje odnosa Srbije i Hrvatske važno za ukupne odnose u regionu.

„Kada uzmete kartu, prostore u kojima još živi dio naših ljudi, ali i naše vitalne ekonomske, sigurnosne i druge interese – videćete da je za ukupnu sliku našeg regiona važno da poboljšamo odnose sa Hrvatskom. rekao je Đurić.

On je takođe izrazio zadovoljstvo što je Srbija sa vladom Andreja Plenkovića "uspostavila kvalitetnu saradnju".


Prema istom izvoru, eventualni izraženiji rasplet srpske administracije i promocija pojedinaca izuzetno bliskih Americi mogli bi da doprinesu značajnijem i izrazitijem zbližavanju i približavanju Srbije Evropskoj uniji. Ovaj izvor smatra da bi jačanje proameričkog i generalno prozapadnog krila srpske administracije moglo da ubrza rešavanje otvorenih pitanja između Hrvatske i Srbije, pa čak i da otvori vrata nekim neočekivanim ekonomskim vezama.

Visoki Nacionalov izvor, pored Đurića, među takvim visokim kadrovima u Vučićevoj administraciji nalazi još nekoliko imena. Kao verovatno najuticajnijeg među njima ističe Dejana Ristića, koji je od proleća prošle godine ministar za telekomunikacije i medije i preko resora kojim rukovodi unosi približno četvrtinu republičkog budžeta. Nacionalov izvor je o njemu rekao:

„Ristić je bivši direktor Muzeja žrtava genocida, pošteni istoričar koji je u početku želeo da bude ministar kulture, ali mu je Vučić namenio značajniju ulogu. Oštro je protiv veštačkog naduvavanja broja i žrtava u Jasenovcu, a zaslužan je za uspostavljanje saradnje i partnerstva sa Spomen-muzejem u Vašingtonu, kao i za smirivanje tenzija u javnim izjavama o ovom pitanju od strane pojedinih istaknutih pravoslavnih crkvenih zvaničnika njegova moderacija i stavovi O događajima u Jasenovcu bi se moglo raspravljati.

Isti izvor zatim kao značajnu ličnost u grupi prozapadnih članova srpske administracije navodi Tanju Mišćević, koja je na funkciji ministra za evropske integracije od 2022. godine i predvodi pregovarački tim Srbije za pristupanje EU. Nedavno je bila uvodničar na prvoj konferenciji ambasadora Srbije posle dvanaest godina u Sava centru, gde se, prema istom izvoru, Rusija gotovo uopšte nije pominjala, a fokus je bio na tome da se istakne da su glavni strateški ciljevi Srbije EU. integracija i unapređenje odnosa sa SAD. Ovaj izvor navodi da je tim povodom poseban panel održao Damjan Jović, koordinator za otvorena pitanja sa Hrvatskom, bivši generalni konzul Srbije u SAD, u Čikagu. Jovića često kritikuju lokalni srpski mediji zbog podmetanja Vučiću. Izvor blizak srpskoj administraciji navodi da je reč o bivšem članu Otpora, mirnom i artikulisanom prozapadnom političaru sa dobrim vezama sa Norvežanima, koji je tokom boravka u SAD podjednako ojačao političke odnose sa predstavnicima republikanaca i demokrata. članovima lokalnih nevladinih organizacija poput Atlantskog saveta, a koji su nedavno izjavili da su srpsko-hrvatski odnosi na putu ka poboljšanju.

Isti izvor zatim kao deo ove prozapadne srpske političke grupacije bliske Vučićevoj administraciji pominje Marka Čadeža, predsednika Privredne komore Srbije, za kojeg smatra da je skoro drugi ministar spoljnih poslova Srbije po uticaju. i važnost.


Sa svima njima prilično je bliska i ambasadorka Srbije u Hrvatskoj Jelena Milić. U svom prvom većem intervjuu za jedan hrvatski list, u Nacionalu u maju 2024. godine, izjavila je da svoju sadašnju funkciju ambasadora Srbije u Hrvatskoj smatra nastavkom svog dosadašnjeg rada. Ona je tom prilikom istakla i da Srbija ceni posvećenost Hrvatske širenju EU na Zapadni Balkan.

Prema istom izvoru bliskom srpskoj administraciji, Jelena Milić je bliska i grupi srpskih političara uverenih da put Srbije ka EU može biti brži u saradnji sa Trampovom administracijom, koja Srbiji do sada nije ponudila nikakve konkretne ponude vezane za na status Kosova osim mogućnosti ulaska u EU Posebna ekonomska zona je uspostavljena na severu Kosova.

Prema istom izvoru, postoji nekoliko pokazatelja jasne sklonosti i posvećenosti Srbije evropskim integracijama. On napominje da je van Srbije malo prepoznato njeno angažovanje u mirovnim misijama EU, što znači da se Srbija svrstava u politiku EU protiv nekoga. U tom kontekstu, izvor pominje angažovanje u misijama na Kipru, Integrisanoj misiji pomoći u upravljanju granicom u Libiji i misiji vojne obuke u Centralnoafričkoj Republici, koja takođe ima za cilj da se suprotstavi jačanju ruskog uticaja u toj oblasti, kao i kao u misiji Altea u Bosni i Hercegovini. Nacionalov izvor smatra nepravednim što se prisustvo Srbije u tim misijama praktično ne računa u njeno približavanje EU i spoljnu politiku.

Ovaj izvor ističe i da Srbija izvozi oružje i municiju u Ukrajinu, aktivno pomaže u rekonstrukciji elektromreže zemlje i procesu njene integracije u EU, kao i da je Srbija u UN osudila agresiju Rusije na Ukrajinu. On napominje da se najveća baza podataka veštačke inteligencije u Srbiji, u Kragujevcu, nalazi na američkoj infrastrukturi. Tu se čuva i baza podataka svih srpskih administracija, koja je tiho nastala u vreme premijerke Ane Brnabić.


Osim toga, kao dodatni protokolarno značajan detalj, Nacionalov izvor navodi da je Tamara Vučić, karijerni diplomata u Ministarstvu spoljnih poslova Srbije i supruga predsednika Vučića, veoma dobro primljena na skupu prvih dama i gospode u Hrvatskoj 20. 2023. u organizaciji Sanje Musić Milanović. Konferencija je bila fokusirana na prevenciju pretilosti kod djece, a održana je u saradnji sa Svjetskom zdravstvenom organizacijom, u kojoj je prva dama Hrvatske član Stručnog savjetodavnog vijeća Regionalnog direktora za Evropu u oblasti inovacija u prevenciji hronične nezarazne bolesti.

U poslednje vreme sve su veće šanse da levo-liberalni tim preuzme pregovaračke procese u rešavanju otvorenih pitanja između Hrvatske i Srbije, a sa njima je u dobrim odnosima i ambasador Srbije u RH.

Isti izvor navodi da Srbija nastavlja da učestvuje u dijalogu o statusu Kosova, delom i zato što smatra da je ucenjivana kroz pretpristupne pregovore za ulazak u EU. U tom kontekstu je napomenuo da je izjava hrvatskog predsednika Zorana Milanovića da je Kosovo pokradeno Srbiji svojevremeno naišla na dobar prijem u Srbiji.

Izvor blizak srpskoj administraciji otkrio je Nacionalu zašto u poslednje vreme rastu šanse da levo-liberalni tim, sa kojim Jelena Milić ima odlične odnose, preuzme ključne pregovaračke procese u vezi sa rešavanjem otvorenih pitanja između Hrvatske i Srbije. Ovaj izvor posebno ističe vest da su SAD i Srbija prošlog vikenda započele strateški dijalog, koji bi trebalo da podigne odnose dve zemlje na viši nivo. Sporazum će sadržati devet važnih tema, a o njemu je zvanično govorio ministar spoljnih poslova Srbije Marko Đurić. On je naveo da bi ovaj sporazum trebalo da predstavlja zalog za saradnju Srbije sa administracijom budućeg predsednika SAD Donalda Trampa na postignutim institucionalnim osnovama i da bi uveo neku vrstu pravilnosti u aktivnu razmenu ministarstava i institucija dve zemlje u način koji ranije nije postojao. SAD trenutno imaju takav strateški dijalog sa oko šezdeset zemalja, a Srbija sa devet, uključujući Kinu, Rusiju i EU.

Otvaranje tog procesa dodatno je u središtu pozornosti srpske javnosti upravo zbog spomenutog službenog stavljanja NIS-a, u većinskom ruskom vlasništvu, na listu sankcija OFAC-a, što značajno utiče i na poslovanje hrvatskog Janafa, o čemu je Nacional ekstenzivno pisao koncem decembra, čim su se pojavile prve najave da će se to dogoditi. Službeno uvođenje sankcija javno je prošloga vikenda komentarisao i vidljivo uzdrman Aleksandar Vučić. On je, između ostalog, o tome izjavio: „Nekoliko dana pre promene vlasti, najmoćnija država na svetu uvela je sankcije NIS-u. Amerikanci kažu da im meta nije bila samo Naftna industrija Srbije, već je reč o sveobuhvatnom udaru na ruske kompanije. Srbija ničim nije pridonijela uvođenju sankcija SAD-a protiv NIS-a, nismo se ni na koji način umešali u sukobe velikih, a suočeni smo s teškim i ozbiljnim sankcijama.“

Vodstvo Jadranskog naftovoda (JANAF) također je komentiralo spomenute sankcije: “NIS a.d. je JANAF-ov dugogodišnji i najveći poslovni partner s kojim ima sklopljeni ugovor o transportu 10 milijuna tona nafte od 1. 1. 2024. do 31. 12. 2026. godine. Od trenutka najave mogućeg uvođenja sankcija, JANAF intenzivno sarađuje s nadležnim resorima Vlade Republike Hrvatske. Predstavnici nadležnih hrvatskih institucija u proteklom su razdoblju kroz izravan kontakt s američkom administracijom, koja je svesna geostrateške važnosti JANAF-a za energetsku sigurnost regije, sarađivali na pronalaženju rešenja za ublažavanje negativnih posledica na poslovanje Društva“, poručili su u saopštenju predsjednik Uprave Stjepan Adanić i član Uprave Vladislav Veselica.

Prema odluci, puna primena sankcija biće za 45 dana. Suočen sa njima, ali i sa sve većim pritiscima na unutrašnjem političkom planu, pre svega besomučnim protestima u kojima veliki broj građana Srbije traži njegovo smenjivanje sa vlasti, Vučić bi lako mogao da povuče neke intrigantne poteze.

Međutim, sve ovo svakako treba posmatrati u širem srpskom političkom kontekstu, jer Vučićeva administracija u celini već duže vreme pleše na platformama različitih geopolitičkih interesa i treba je razumeti i u širem kontekstu Vučićevih političkih izjava drugačije prirode, u okviru pozicija tzv srpskog sveta. Ako dođe do uspona ove prozapadne grupe političara u Vučićevoj administraciji, to će biti najviše zbog dodatnog pritiska SAD kroz sankcije nametnute Naftnoj industriji Srbije i zbog pritiska demonstranata koji na kraju zahtevaju Vučićev odlazak"

Glas javnosti/N02H